Pechat jahon-tarixi uzb 11-sinf 2018-2019 darslik

M
ustaqil ish
M
atnda keltirilgan xarita bilan tanishing va «
R
ang-
barang dunyo» mavzusida esse yozing.
2-MAVZU. SHARQIY YEVROPA MAMLAKATLARIDA 
DEMOKRATIK INQILOBLAR VA SOTSIALISTIK 
LAGERNING PARCHALANISHI 
S
otsialistik tuzumning parchalanishi.
 
Sh
arqiy 
Y
evropa mamlakatla-
rida sotsialistik tuzum 
ning ag‘darilishi turlicha ko‘rinishda amalga 
oshi rildi. 
Q
ayta  qurish  davrida  faol  islohotlar  olib  borgan,  mafkuraviy 
plyura 
lizm 
ni o‘rnata olgan va rahbarlari o‘zgarishlarning muqar 
rar 
ligini 
his qilgan mamlakatlarda sotsializmning qulashi ancha silliq kechdi.
I
kkinchi jahon urushi 
Sh
arqiy 
Y
evropa mamlakat-
lari uchun qanday natijalar bilan yakunlandi?
P
olshada aholining mamlakatdagi sotsialistik tuzumdan norozilik 
namoyishlari 1988-yildan boshlab kuchayib bordi va ular 
 siyosiy islo-
hotlarni, 
L
ex 
V
alensa boshchiligidagi «
B
irdam 
lik» kasaba uyushma-
sining erkin faoliyat yuritish huquqini talab qildi. 
1989-yili bo‘lib o‘tgan saylovlar hukm-
ron 
P
olsha bir 
lashgan ishchi partiya 
si-
ning (
PBIP
) obro‘yi tushib ketganligi, 
ayni paytda, muxolifatdagi «
B
ir damlik» 
kasaba 
uyush m a sining 
ommala shib 
bo-
rayotganini ko‘rsatdi. 
Y
angi tar 
kibdagi 
parlament konstitutsiyaga o‘zgar 
ish kiri-
tib, 
P
olshani demokratik huquqiy dav-
lat deb e’lon qildi. 
PBIP
 o‘z faoliyatini 
to‘xtatdi. 1990-yili navbatdan tashqari prezidentlik saylovlarida 
L
ex 
V
alensa g‘alaba qozondi.
Lex Valensa

---

10
Ion  Iliyesku
      
R
uminiyada kommunistik rejimning qulashi jiddiy 
harbiy to‘qnashuv oqibatida yuz berdi. 1989-yil de-
kabrda 
T
imishoara shahrida aholi 
ning 
N
.  
Ch
aushesku  
rejimiga qarshi tinch namoyishi 
R
uminiya maxfi y  xiz-
mati xodimlari tomo 
nidan o‘qqa tutilishi mamlakat 
bo‘ylab qo‘zg‘olonning boshlanishiga olib keldi. 
A
rmiya 
qo‘zg‘o 
lonchilar tomoniga o‘tdi. 
B
ir necha ming kishi-
lik olomon tank qismlari yordamida 
D
avlat kengashi-
ni qamal qildi. 
Q
o‘zg‘olon 
N
.  
Ch
aushesku va uning 
rafi qasini sud qilish, sudning hukmiga ko‘ra otib tash-
lash jarayoni bilan tugadi. 
Q
o‘zg‘olonda mingdan ortiq 
kishi halok bo‘ldi. 
H
okimiyat qo‘zg‘olon kunlari tashkil qilingan 
M
illiy 
qutqarish fronti qo‘liga o‘tdi. 
Q
o‘mita raisi bo‘lgan 
I
on 
I
liyesku 1990-yil-
gi saylovlarda mamlakat prezi 
denti etib saylandi.