Paxta tolasini ajratish, bu jinlarda tolani chigitdan ajratish jarayoni

 
7-rasm. Valikli jinning ish qismi. 
Ish valigining qattiqligi quyidagi formula bilan aniqlanadi. 
bunda: 
P
1
 
— pribordagi sharikka ta’sir etuvchi kuch; P
1
= 1000H; d — sharik 
diametri, d = 10 mm; 
h — 
disknn sharik bilan ezganda shariknipg botish chuqurligi, mm, 
Valga hamma disklar kiygizilib siqilmagan holda ularning umumiy uzunligi 
1200...1300 mm bo’ladi. Presslab yon flanets 
3 
lar va gaykalar bilan qisilganda ish 
valigining uzunligi 1015...1200 mm bo’ladi. Val ustida disklarni shunday zichlatish 
uning ilish qobiliyatinn to’la saqlaydi va tolalarni qo’zg’almas pichoq ostiga kirishiga 
qarshiligini kamaytiradi. Dikslar valga shponka 
4 
lar bilan mahkamlanadi. Ish valining 
sirtini to’g’ri tsilindr shakliga keltirish uchun u tokarlik stanogida diametri 180 mm 
bo’lgunicha yo’niladi. 

---

Ish valigining tolani ilish qobiliyatini oshirish va qo’zg’almas pichoq tig’ida 
to’planib qolmasligi uchun valik sirtida vint chizig’i bo’ylab chuqurligi 3...5 mm li o’luk 
ariqchalari yasaladi. O’luk
 
ariqchalarnning qiyalik burchagi 
α 
quyidagi formula bilan 
aniqlanadi: 
 
bunda: 
fk
— tolannng valga ishqalanish koeffitsienti; 
fi
— tolaning qo’zg’almas 
pichoqqa ishqalanish koeffitsienti; 
m 
— tola massasi, kg; 
υ 
— tolaning sirpanish tezligi, 
m/s; 
Pf 
— qo’zg’almas pichoqning ish valigiga bosish kuchi, H. 
 
Valikli jinning ish unumi valik sirtining holatiga, ishlash muddatiga bog’liq: valik 
sirtidagi tuklar silliqlana borgan sari ish unumi kamayadi. SHuning uchun valikning sirti 
tokarlik stanogida vaqt-vaqti bilan o’luk ariqchalari chuqurligida yo’nib turiladi. Ish 
valigining eng kichik diametri 130 mm bo’lgani uchun valik sirtini 5 marotaba yo’nish 
mumkin, har gal valik diametri kichiklashganda uning ish unumi kamayishini nazarda 
tutish kerak. Agar ish unumi kamayishini koeffitsient 
K 
bilan belgilasak, D=180 mm 
uchun 
K
=1, D=130 mm uchun esa 
K
=0,875 teng bo’ladi. 
Urish organlari
jinlovchi ish valigi qo’zg’almas pichoq tig’iga tortgan chigitlarni 
tolasidan urib ajratish uchun xizmat qiladi. XDVM markali valikli jinlarning urish organi 
(8-rasm) val 
1
, mahkamlovchi boltlar 
2, 
teridan yasalgan amortizatorlar 
3, 
metall 
plankalar 
4 
ga urish bolg’achalari 
5 
dan iborat. Urish organlari qo’zg’almas pichoq 
ostiga tolalari tortilgan chigitlarni zararlantirmasdan mumkin qadar kamroq urib, 
tolasidan ajratishi kerak. XDVM va XDV-2M markali valikli jinlarning urish organlari 
ikki, uch va to’rt kurakchali bo’lib, bularning to’rt kurakchaligi eng yuqori ish unumiga 
ega. 
Urish valigi odatda ish valigining o’qi bilan bir gorizontal chiziqda o’rnatiladi. 
Jinlash vaqtida chigitlarning birinchi sorti qattiq jismga 10...15 m/s tezlik bilan 
urilsa, eziladi, agar bu tezlik 20 m/s ortiq bo’lsa, chigitning ko’pchiligi pachoqlanadi. 
Urish bolg’achasi uchining tezligi 6,6 m/s dan oshmaydi, shuning uchun u chigitni 
shikastlamaydi.