Paxta sellyulozasi va uning gidroliz maxsulotini molekulyar-massoviy xarakteristikasini o’rganish topshirdi: D. M. Yusupova. Qabul qildi: A. R. Niyazmetov. Urganch-2022 mundarija

Nikotinamid (niatsinamid, nikotinamid) nikotinik kislotaning amididir, vitaminli vositadir.

Formula: C₆H₆N₂O

IYUPAK nomi: piridin-3-karboksamid
Erish nuqtasi: 128°C
Molyar massa: 122,12 g/mol

Yuqori dozalarda jigar bilan bog'liq muammolar paydo bo'lishi mumkin. Oddiy miqdorlar homiladorlik paytida foydalanish uchun xavfsizdir. Niatsinamid B vitaminlari guruhiga kiradi, xususan, vitamin B3 kompleksi. Bu nikotin kislotasining amididir.

Niatsinamidni o'z ichiga olgan oziq-ovqatlarga xamirturush, go'sht, sut va yashil sabzavotlar kiradi. Niatsinamid 1935-1937 yillar orasida kashf etilgan. U Jahon sog'liqni saqlash tashkilotining asosiy dori vositalari ro'yxatiga kiritilgan. Niatsinamid umumiy dori sifatida va retseptsiz mavjud. Savdoda niatsinamid nikotinik kislota (niatsin) yoki nikotinonitrildan tayyorlanadi. Bir qator mamlakatlarda donlarga niatsinamid qo'shiladi.

1.4. Karbamid, mochevina, (NH₂)₂CO - karbamid kislota amidi, sintetik usulda olinadigan, suv, spirt, suyuq ammiak, sulfit angidridda yaxshi eriydigan modda. Suyuqlanish harorati 132,7°. Tarkibida 46% azot bo’lgan eng konsentrlangan fiziologik nordon, qattiq azotli o’g’it. Uncha nam tortmaydi. Azotli o’g’it tarzida ishlatish uchun donador holida ishlab chiqariladi. Donador karbamid saqlash vaqtida mushtlanib qolmaydi. Karbamid tuproqda mikroorganizmlar ta’sirida o’simliklar o’zlashtiradigan ammoniy karbonatga aylanadi.
Samaradorligi jihatidan ammoniy nitratga teng, ba’zan undan samaraliroq. Karbamidn hamma xil tuproqlarda va barcha qishloq xo’jaligi ekinlariga ishlatish mumkin. Sug’orma dehqonchilikda ekishdan oldin (azot yillik me’yorining 20—25% hisobida) va dastlabki oziqlantirishda ammiakli selitraga qaraganda sabzavot ekinlari, kartoshka, qand lavlagi hosildorligiga yaxshi tasir etadi.[11]
Chorvachilikda kavsh kaytaruvchi mollarga beriladigan yem-xashaklar azotli oqsillari (protein) o’rnini bosadigan modda sifatida (1g K. 2,6 g hazm bo’ladigan proteinga teng) 1t makkajo’xori silosiga 5—6 kg , qoramollar uchun 1t aralash yemga 25 kg (2,5%) K. ishlatiladi (yana q. Oqsilsiz azotli ozuqalar)



Karbamid

Karbamid eng ko'p konsentrlangan azot o'z ichiga olgan o'g'itdir. Buni ulashish kimyoviy element taxminan 46% ni tashkil qiladi va u amid shaklida bo'lib, o'simliklarda boshqalarga qaraganda tezroq so'riladi va qatlamli sirt orqali cho'kadi.