Ona tili umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 10-sinfi uchun darslik

12
 Menimcha…
 Mantiq vaqti
2.5-mashq. 
O + D = S; Oqil + Diyora = Sevadi
Ayrimlar devor, daraxt, qog‘oz kabilarga 
yuqoridagidek “sirli ma’lumotlar”ni yozib 
qo‘yishadi. Agar bu yozuv ijrochisi Oqil bo‘lsa, 
bundan nimani ko‘zlagan? Oqil va Diyoradan 
boshqa kishi yozgan bo‘lsa, uning maqsadi nima? 
Siz ham shunday yozuvlarni yozganmisiz?
Bunday “madaniyat”ga qanday qaraysiz?
Inglizzabonlar rus tilini 
o‘rganishda ajoyib usulni 
qo‘llashadi: ko‘p qo‘llanadigan 
ruscha ibora va gaplarni 
ularga talaffuz jihatidan yaqin 
bo‘lgan inglizcha iboralarga 
bog‘lab yodlashadi. Shunday 
iboralardan biri “Yellow-blue 
bus” sanaladi. O‘ylab ko‘ring-
chi, “sariq-ko‘k avtobus” 
ma’no 
sidagi inglizcha ibo-
radan rus tilidagi qaysi gap-
ni oson yodlashda foyda
-
laniladi?
Tilimizda “juda eski” ma’nosini anglatuvchi iboralar ko‘p. Ularning ayrimlari bilan 
tanishsak:
1. 
Almisoqdan qolgan
. “Almisoq” so‘zi Alloh odamlar dunyoga kelishidan oldin 
ularga o‘zini tanitgan, ahdlashgan jarayonni anglatadi. “Almisoqdan qolgan” deganda 
insoniyat hali yaratilmagan juda qadim zamon nazarda tutilgan.
2. 
Daqyonusdan qolgan
. Daqyonus tarixiy yunon shohi bo‘lib, undan qochgan va 
300 yil uxlatib qo‘yilgan kishilar – “G‘or egalari” haqida islomiy manbalarda ma’lumot 
berilgan. 300 yil uxlab turganlardan biri non olish uchun yonidan chaqa pul chiqarganda 
do‘kondor: “Axir bu pul Daqyonusdan qolgan-ku. Eski-ku”, – deydi. Iboraning kelib 
chiqishi shu voqeaga borib taqaladi.
“JUDA ESKI”
TI
L 
SANDIG
‘I
O + D = S
 Mustaqil bajaraman
Topshiriq. 
O‘zingizning rezyume-ma’lumotnomangizni tayyorlang.

---