I. B. Isabayev, F. U. Suvanova, Q. H. Majidov


To`yinmagan yog` kislotalari



Download 5,01 Kb.
Pdf ko'rish
bet62/172
Sana22.06.2023
Hajmi5,01 Kb.
#952908
1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   ...   172
To`yinmagan yog` kislotalari. 
Olefin qatoridagi (ya`ni qo`shbog`li) to`yinmagan yog` kislotalari tabiatda 
keng tarqalgan. Yog`larda ularning miqdori ko`pincha to`yingan yog` kislotalariga 
nisbatan anchagina ko`proq bo`ladi. Ko`pchilik hollarda ular yog`lardagi 
kislotalarning 90 % gachasini tashkil etishi mumkin. Ularning umumiy 
formulasi
C
 n
 H
2n
-
2m
O
2
 ,
bunda 
m
-kislota molekulasidagi qo`shbog`lar soni. 
Ko`proq uchraydigan to`yinmagan (alken qatoridagi) yog` kislotalarining 
ba`zilari tavsifi 17-jadval jadvalda keltirilgan: 
17-jadval 
To’yinmagan ba’zi yog’ kislotalarining tavsifi
Nomlanishi 
Formulasi 
Molekulyar 
massasi 
Suyuqlanish 
harorati,
0

Sistematik 
Trivial 
9-Dodetsen kislotasi 
Lauroolein 
kislotasi 
C
12
H
22
O
2
198,30 
4-Tetradetsen 
kislotasi
C
14
H
26
O
2
226,35 
18,5 
5-Tetradetsen 
kislotasi
C
14
H
26
O
2
226,35 
9-Tetradetsen 
kislotasi 
Miristoolein 
kislotasi 
C
14
H
26
O
2
226,35 


86 
17-jadvalning davomi 
Nomlanishi 
Formulasi 
Molekulyar 
massasi 
Suyuqlanish 
harorati,
0

Sistematik 
Trivial 
9-Geksadetsen 
kislotasi 
Palmitoolein, 
zoomarin, 
fizetol kislotasi 
C
16
H
30
O
2
254,40 
0,5 
6-Oktadetsen 
kislotasi 
Petrozelin 
kislotasi 
C
18
H
34
O
2
282,45 
30 
9-Oktadetsen 
kislotasi 
Olein kislotasi 
C
18
H
34
O
2
282,45 
α +13,4 
trans-9
-oktadetsen 
kislotasi 
Elaidin 
kislotasi 
C
18
H
34
O
2
282,45 
β +16,3 
trans-11
-oktadetsen 
kislotasi 
Vaktsen 
kislotasi
C
18
H
34
O
2
282,45 
46,5 
9-Eykozen kislotasi 
Gadolin 
kislotasi 
C
20
H
38
O
2
310,50 
44 
11-Dokozen kislotasi 
Tsetolein 
kislotasi 
C
22
H
42
O
2
338,56 
13-Dokozen kislotasi Eruk kislotasi 
C
22
H
42
O
2
338,56 
34,7 
trans-
13-Dokozen 
kislotasi 
Brassidin 
kislotasi 
C
22
H
42
O
2
338,56 
61,9 
15-Tetrakozen 
kislotasi
Nervon
kislotasi 
C
24
H
46
O
2
366,61 
42,5 
Qo`shbog`ning molekulada joylashgan joyini belgilash uchun 

belgisi 
formula oldiga qo`yib yoziladi va bu belgidan so`ng formuladagi to`yinmagan 
uglerod atomlarining tegishli rahami qo`yiladi. Bunda karboksil guruhi uglerod 
atomi birinchi rahamli uglerod atomi hisoblanadi (masalan: olein kislotasi – 
oktadetsen kislotasi 
9-10- C
18
 H 
34
 O
2
, yoki linol kislotasi – oktadekadien kislotasi 
9- 10, 12-13- C
18
 H
32
 O
2
). Odatda karboksil guruhiga yaqin bo`lgan to`yinmagan
uglerod atomininggina nomeri yoziladi ( masalan, linol kislotasi uchun :
tsis 9, tsis12- C
18
 H
32
 O
2
). To`yinmagan kislotalar fazoviy izomerlarining formulasi 
oldiga «tsis-», yoki «trans-» degan qo`shimcha iboralar qo`shiladi, ammo odatda 
«tsis-» qo`shimchasi yozilmay qo`yilishi mumkin. 
Bir qo`shbog`li to`yinmagan yog` kislotalariga 
C
n
H
2n
-
2
O
2
alken (yoki olein) 
qatoridagi yog` kislotalari deb ataladi. Bularga miristoolein kislotasi 
C
14
H
26
O
2



87 
pal’mitoolein kislotasi (zoomarin kislotasi)
C
16
H
30
O
2
,
olein kislotasi 
C
18
H
34
O
2
(9-
oktadetsin kislotasi), elaidin kislotasi 
C
18
H
34
O
2
(trans-9-oktadetsin kislotasi) va 
h.k. misol bo`la oladi. Bu kislotalardan tabiiy yog`lar tarkibida eng keng tarqalgani 
olein kislotasidir. 
Olefin kislotalar (alken kislotalar) bir-biridan uglerod atomlarining soni
molekulasining tarmoqlangan yoki tarmoqlanmaganligi, qo`shbog`lar soni va 
ularning joylashuvi tartibi (pozitsion izomeriya) hamda molekulalarining fazoviy 
konfiguratsiyasi (tsis- va trans- izomerlar) bilan farq qiladi. 
Hozirgi paytgacha tekshirilgan to`yinmagan yog` kislotalarining barchasi 
tarmoqlanmagan uglerod atomlari zanjiridan iboratdir. Ammo, hali kashf 
etilmagan tarmoqlangan uglerod zanjirli to`yinmagan kislota borligi ham 
ehtimoldan xoli emas. 
Ikki yoki undan ortiq qo`shbog`li to`yinmagan yog` kislotalariga 

Download 5,01 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   ...   172




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish