I. B. Isabayev, F. U. Suvanova, Q. H. Majidov

Qo`zoqcha (qo’zoqsimonlar)
. Qo`zoqcha dukkaklilarning o`ziga xos turi 
hisoblanadi. Qo`zoqchaning meva atrofi yog’ochsimon bo`lib, orasida yolg’on 
to`siq bo`lgan ikkita meva bandlari tomonidan hosil qilinadi. Bu to`siqqa ikki 
tomondan urug’lar birikkan bo`ladi. Qo`zoqchada odatda bir necha urug’lar 
bo`ladi. Qo`zoqchaning uzunligi kengligidan to`rt marta katta bo`ladi.

---

27 
Qo`zoqcha ko`p yoki kamroq rivojlangan o`simta - ustuncha qoldig’i bilan 
tugaydi. Meva yaproqlari o`sish chizig’ida yaxshi ko`rinib turadigan qovurg’a 
hosil bo`ladi. Yetilish vaqtida meva yaproqlari chokidan bir-biridan ajraladi, 
urug’lar esa qovurq’achaga birikkan holda qoladi.
Qo`zoqchalar karamsimonlar oilasiga mansub o`simliklarga xos. Moyli 
o`simliklardan xantal, indov, rijik, krambe shunday mevalar hosil qiladi. Qayta 
ishlashda urug’lar holida keltiriladi.
Yaproqcha.
Bu meva dukkaklilarga o`xshash bir uyali bo`ladi. Lekin 
yetilganida bitta chiziqdan ochiladi va pallaga ajralmaydi.
Qurug’ mevalar hosil qiladigan moyli o`simliklar katta ahamiyatga ega 
bo`lib, qolganlari ahamiyatga ega emas. 
Ho`l mevalar
. Ho`l mevalar bir urug’li, hamda ko`p urug’li bo`lishi 
mumkin. Mevalarning ichki qismi, tashqi devorlari, butun devori, ko`p uyalilarda 
to`siqlar bo`lishi mumkin. Yog’-moy texnologiyasi uchun olxo`risimonlar, 
pal’masimonlar oilasiga mansublari ahamiyatga ega bo`lib ho`l mevalarga 
danaklilar va rezavorlar kiradi.
Danaklilar.
Bular ho`l, bir urug’li meva bo`lib, meva atrofida uchta qatlam 
yaxshi ko`rinib turadi: tashqi po`stloq, o`rta mag’zi va ichki qattiq danak. Qattiq 
danak ichida urug’ qobig’i bilan qoplangan urug’lar joylashgan. Kokos 
pal’masining mevasi juda katta danakka misol bo`ladi. Mevali-danakni olxo`ri, 
o`rik, shaftoli, olcha hosil qiladi.
Rezavorlar.
Bular ho`l, ko`p urug’li meva hisoblanadi. Rezavorlarda etli 
meva atrofi, mag’zida ko`p sonli urug’lar joylashgan bo`ladi. Rezavorlarga 
pomidor, tarvuz, qovoq misol bo`ladi. Qovoqdoshlar oilasiga mansub o`simlik 
mevalari (tarvuz, qovoq) lipidlarga boy urug’larga ega bo`lishi mumkin. Tomat 
mevalari yaxlit ho`l mevadan iborat bo`lib, unda urug’lar tarqalgan bo`ladi.