I. B. Isabayev, F. U. Suvanova, Q. H. Majidov

Yong’oqsimonlar 
(yong’oqcha).
Yong’oqchaning 
meva 
atrofi
yog’ochsimon, juda zich, bir yoki ko`p urug’li bo`ladi. Agar meva atrofi ko`p 
urug’li bo`lsa, yetilish vaqtida meva alohida yong’oqlarga ajraladi. 
Yong’oqchalarda urug’lar meva atrofi bilan birikmaydi yoki juda kuchsiz birikadi. 
Yong’oqchalar odatda bir urug’li bo`ladi.
Yong’oqchalar ayiqtovonlar, galviraksimonlar, nashasimonlar oilasiga 
mansub o`simliklarga xos. Moyli o‘simliklardan yong‘oqsimon mevaga ega 

---

26 
bo‘lgan perilla, lyallemansiya, kanoplarni aytib utish mumkin. Bu o`simliklar 
qayta ishlashga mevalar ko`rinishida keltiriladi.
Donlar (boshoqsimonlar)
. Bu turdagi mevalar meva qobig’i va urug’ 
qobig’i, murtak va endosperm bilan birlashib ketgan bo`ladi. Ba'zida donlar gul 
qobig’iga o`ralgan bo`ladi va parda deb ataladi. 
Donlar shodaguldoshlar oilasiga mansub o`simliklarga (masalan, bug’doy) 
xos.
Ko’saksimonlar.
Bu mevalarning meva atrofi yog’ochsimon, zich, bir 
necha yaproqlardan iborat bo`ladi. Ko’saksimonlar bir yoki ikki uyali, ko`p urug’li 
bo`ladi. Urug’lar meva atrofi bilan yopishmagan bo`ladi va yetilish vaqtida urug’ 
uyachalaridan ajraladi. Ko’saksimon mevalar yetilish vaqtida yoriqlari, choklari 
va to`siqlaridan ochiladi. Ba'zida urug’lar qopqog’idan to`kilib ketadi.
Ko’saklarni ko`knorsimonlar, chinnigulsimonlar, kanopsimonlar oilasiga 
mansub o`simliklar hosil qiladi. Ko’sak turidagi mevalarni paxta, zig’ir, 
kanakunjut, kunjut, ko`knori hosil qiladi. Moyli o`simliklarning bu barcha turlari 
qayta ishlashga urug’lar holida keltiriladi.
Dukkaklilar
. Dukkaklilarning meva atrofi yog’ochsimon yoki terisimon, 
bitta meva bandida hosil bo`lgan, bir uyali, bir, ikki yoki ko`p urug’li bo`ladi. 
Dukkaklilar uzunasiga chokidan ochiladi, ayrim hollarda ochilmasdan urug’larni 
zich ushlab turadi. Dukkaklilarning ayrim turlarida mevalar pishib yetilganidan 
keyin dukkaklilar quriydi va ikkiga ajralib teskarisiga o`raladi. Urug’lar esa 
o`simlikdan ma'lum masofaga tushadi.
Dukkaklilar soya va eryong’oq o`simliklariga xos. Soya qayta ishlashga 
urug’lar holida, eryong’oq esa urug’lar va mevalar holida keltirilishi mumkin.