I. B. Isabayev, F. U. Suvanova, Q. H. Majidov

Urug`lar 
 
 
 
Tarkibidagi yog` miqdori % 
paxta chigiti
17-29 
zig`ir
58-70 (meva po`stlog`isiz) 
indov (raps)
36-40 
kunjut
35-58 
Mevalar 
pal’ma kokosi: 
koprasi
65-72 
yong`og`ining mag`zi 
51-67 

---

17 
zaytun mevasi mag`zi 
23-49 
kungaboqar (urug`i mag`zi)
29-65 
o`rmon yong`og`i
58-60 
kanop
30-38 
O`simlik xom ashyosidan olinadigan yog`larga o`simlik moylari (ba`zi 
hollarda o`simlik yog`lari) deb ataladi. Ular asosan yuqori molekulyar yog` 
kislotalarining glitseridlaridan iborat bo`lib, neftni haydash natijasida olinadigan va 
uglevodorodlardan tashkil topgan mineral moylardan aynan shu bilan farq qiladi. 
Efir moylari tarkibida ham yog` kislotalarining glitseridlari bo`lmaydi. Ular asosan 
al’degidlar, ketonlar, spirtlar, uglevodorodlar va past molekulyar yog` 
kislotalarining efirlaridan tashkil topgan bo`ladi. O`simlik urug`larining 
ko`pchiliklarida yog`lar odatda bir me`yorda taqsimlanadi. Ammo donlarning 
asosan murtagida yog`lar to’plangan bo`ladi (2-jadval). 
2-jadval 
Donlar 
 
Moy miqdori,% 
urug’ida 
murtagida 
Bug’doy 
1,0...1,8 
10,0...17,5 
Javdar 
0,9...3,0 
8,0...11 
Arpa 
0,26...3,20 
- 
Makkajo’xori 
- 
15,0...40 
Hayvon va baliqlarda yog`lar asosan ularning teri osti yog` to`qimalarida 
yoki bo`lmasa organizm faoliyatida juda faol ishtirok etuvchi organlarni o`rab 
oladigan yog` to`qimalarida to`planadi. Ba`zi bir dengiz hayvonlari va baliqlarning 
jigari ham yog`larga juda boydir. Miya va nerv to`qimalarida ko`pgina glitseridlar, 
fosfolipidlar va boshqa lipidlar to`planadi.
Qoramol, qo`y, echki kabi uy hayvonlari yog` to`qimalarining 87-90% ni, kit 
teri osti yog` to`qimalarining 92-94% ni yog`lar tashkil etadi. Yaxshi boqilmagan 
yoki kasal hayvonlar yog` to`qimalarida yog` miqdori kamayadi. Hayvon 
organizmi suyuqliklarida yog` odatda kam bo`ladi. Hayvon suti tarkibida yog` 
miqdori quyidagicha, (% hisobida): sigir sutida 3,7 ga yaqin; echki sutida 4,8; 
bug`u sutida 17, fil sutida 20, kit sutida 46 ga yaqin bo’ladi.

---

18