189
Baski, bir kofir g‗ami kо
ʻ
nglimni behol ayladi,
Rishtai jonimni bu betoblig‗ nol ayladi,
Qomatimni g‗am yuki mehnat aro dol ayladi,
Dardi mehnat sabr ila toqatni pomol ayladi.
Sо
ʻ
zlamak imkoni yо
ʻ
q, hayrat tilim lol ayladi,
Jon kuyub, tan poymoli dog‗‘i behol ayladi.
Holatim bad, g‗ussa behad, vasl maqsad, nola besh,
Baxt vojun, dard afzun, diyda purxun, siyna resh.
Ma‘shuqani ―bir kofir‖ga qiyoslaydi. О
ʻ
sha ―kofir‖ kо
ʻ
ngliga behalovatlik solgani uchun
―betoblig‗‖da qomati dolga aylandi. Uning visoliga yetishish uchun mehnat qiladi, ammo sabr-
toqati bu mehnatlarini paymol qiladi. Hattoki, sо
ʻ
zlamoqqa ham imkoni yо
ʻ
q, tili lol. Ruhiy
iztiroblari oshiqning tan-u joniga ta‘sir qilib, behol qiladi. Ushbu bandda shoir ―kofir g‗ami‖,
―g‗am yuki‖, ―dol aylamoq‖, ―hayrat tilim‖, ―tan paymoli‖ kabi tashbehiy vositalaridan foyda-
lanadi. Bu vositalar oshiqning iztiroblarini ochib berishda yetakchi vazifani bajaradi. Keyingi
bandda oshiqning qaddi egilganligini u ―sarvi xiromon‖ bilmaganligidan, kechalari nola qildi,
lek u ―nomusulmon‖ bexabarligidan shikoyat qiladi. Tо
ʻ
rtinchi bandida oshiq о
ʻ
ziga undovni
qaratadi:
Qildi sargardon junun vodisini rasvolig‗im,
Soldi о
ʻ
t ahli jahonga shо
ʻ
rishi Shayxdolig‗im,
Dahr aro afsona bо
ʻ
ldi besaru savdolig‗im,
Obrо
ʻ
mulkini toroj ayladi yag‗molig‗im,
Qissai Majnunni mansux etti beparvolig‗im,
Budur onsiz kulbai g‗am ichra bazmorolig‗im,
Holatim bad, g‗ussa behad, vasl maqsad, nola besh,
Baxt vojun, dard afzun, diyda purxun, siyna resh.
Junun vodiysini, ya‘ni oshiqlar makonini mening rasvoligim sargardon qildi. Shaydoligim
esa butun jahon ahliga о
ʻ
t soldi. Dahr aro, ya‘ni butun dunyoga savdoyiligim afsona bо
ʻ
ldi, deya
mubolag‗a san‘atining ig‗roq turidan foydalanadi. Ig‗roq mubolag‗a san‘atining ikkinchi turi
bо
ʻ
lib, aqlan ishonish mumkin bо
ʻ
lsa-da, hayotda yuz berishi mumkin bо
ʻ
lmagan badiiy san‘at
turidir. Oshiqning Shaydoligi jahon ahliga о
ʻ
t qо
ʻ
yadigan darajada ekanligiga va uning
savdoyiligi butun olamga afsona bо
ʻ
lganligiga hayotda bо
ʻ
lmasa-da, aqlan ishonish mumkin.
Beshinchi va oltinchi bandlarda oshiq yana ma‘shuqaning bemehrligidan shikoyat qiladi. La‘li-
dan bir og‗iz shirin sо
ʻ
zni takallum aylamaydi, devona misoli yig‗lasam ham bir tabassum hadya
etmaydi. Ma‘shuqaning noz-u istig‗nosi husnining shohi bо
ʻ
lib turibdi. Shuning uchun ham bu
―junun savdosi‖ mening boshimga tushgan. Ishq ahlining eng telba, eng rasvosi ham о
ʻ
zimman,
deya mubolag‗aning tablig‗ turiga murojaat etadi. Tablig‗- aqlan ishonish mumkin bо
ʻ
lgan,
hayotda ham yuz berishi mumkin bо
ʻ
lgan mubolag‗adir. Tarji‘bandning yettinchi bandi eng avj
(kulminatsion) nuqtasi hisoblanadi:
Dahr aro mendek kishi hajr ilgida zor о
ʻ
lmasun,
Mubtalovu xastavu majruhu afgor о
ʻ
lmasun,
Hech kofir ishq dardindin xabardor о
ʻ
lmasun,
Men kabi anduh domig‗a giriftor о
ʻ
lmasun,
Bedil-u ovorayi har shahru bozor о
ʻ
lmasun,
Kulbayi ehzonda mendek zor-u bemor о
ʻ
lmasun
Do'stlaringiz bilan baham: