Ya. O. Ruzmetov

M a q s a t U a r m
b e l g i i a s h
I n f o r m a t s i a n
i s h
l u h H i i y
i s h
H a r a k a t
v a r i a n t i n i
t a n l a s h
T u s k k i l t y -
a n t a i h
i s h
J a r a y o n l a r
' M a q sa d lr tr
ilera.xrin i "qu rish
„
i/e z o n lir r
vtf 
b'h eklor}arn t
s h a k lla m i n s h
.ifaqu aiH ar
»w 
rttc ttm la rg o
m z u tis h le r kiririxh
3.2-chizr
Ш , I x b o r o t t v p lo x tt
m Ix b a r o e u z a riih
i
x b tr o t n t to p la s h
>41 ittq la s k
m i.vboreT izlaxh
m A x b u r o m i q a y ta tshlaxfi
na. Ishlab chiq
— 
b't>mpiefcx rn hlil
ш М н а т гп р т
a n iq la sh
arishni bo
m. Y e th im v a r ia n tia r iiu
is h la b c h iq is h
-> . 
im e ljj a o e h m s t,
n o tijn la r i va
ttts iio iiftifr i b a h o ltts b
v a b e s h o ra tla n h
(J u ro r 
1
j a b u l q ilish
i -л 
u n i ra s h k ib y
ritxmtty la s h rirish
Q a r o m i ijr o s im
shqarish jaraj
•
Q iti o r ia m i m a s 'u l
ij r o c h i l m
j
t i hiijarixli
rrm d d o iin rin i h tfg ifg s h
m Q a r o r v u b 'y e k tia n
m a jb u n y u r la r i ra
r a k o le d a r i m o a lig in i
to 'm infosft
„
Q a r o r i/r m in i
n a z o r a t qiti*h
oni tarkibi
Bitta yirik korxona doirasida ishlar holatiga ko‘ra 3.2-chizmada 
keltirilgan boshqaruv texnologiyalarini, hatto ulami birgalikda qoilash 
mumkin. Boshqaruv texnologiyalaridan foydalanishning asosiy regulya- 
tori bo iib maqsadli boshqarish usullari xizmat qiladi.
Bitta tizimda turii boshqaruv texnologiyalarini birgalikda qoilash 
korxonani yangi marralami egallash uslubini tashkil etadi. Bu odatda 
qisqa muddatli xarakterga ega boiib, bir gumh mutaxassislar - 7-15 
kishi - tomonidan uch-o‘n kun davomida natijalar olishga boigan 
ishtiyoq va mutaxassislami tayyorlashning boshqaruv darajasiga ko‘ra 
uch-besh yilda bir marotaba amalga oshiriladi.
Yangi marralami egallash usuli korxonalarda yangi mahsulotlami 
ishlab chiqarish yoki ta:mirlashga o‘tishda, yoki ulami rivojlantirish 
strategiyasi o'zgarishida ishlatiladi. Masalan, bozorda korxonaning 
mahsulotiga boigan talab asta-sekin pasayib bormoqda va hech qanday 
modemizatsiyalash sotish hajmini oshirish imkonini bermayapti. 
Rahbariyati yangi, istiqbolli mahsulotni ishlab chiqarishga qaror qiladi. 
Odatda bu jarayon texnik tomondan ham, ijtimoiy tomondan ham ancha 
murakkab kechadi. Yuzaga kelishi mumkin boigan qiyinchiliklami
64

---

oldindan ko‘ra bilish uchun chora-tadbirlar rejalarini tuzishda korxonada 
o‘quv treninglari o ‘tkaziladi, ularda rahbar-xodimlar va ishchilarning 
katta guruhi qatnashadi.
Ishlab chiqilgan usulga asosan (besh-yetti kun davomida) korxona 
yangi mahsulotni ishlab chiqarish bo‘yicha ishlami boshlaydi:
• maxsus indeksli buymqlar chiqariladi (keyinchalik bekor qilish 
uchun);
• trening davri uchun ishchilar ishdan bo‘shatiladi va qabul qilinadi;
• jihozlaming bir qismi siljitiladi;
• mahsulot yetkazib beruvchilar va iste’molchilar bilan yangi 
aloqalar o‘matiladi;
• korxonani rivojlantirish ishchi guruhi tuziladi;
• jamoatchilik bilan aloqa guruhi tuziladi va hokazo.
So‘ng korxona dastlabki pozitsiyalarga qaytadi va rahbariyat 
terening natijalari bo‘yicha asoslangan qarorlar qabul qiladi, ishchi- 
xodimlar esa yangiliklarga tezroq ko‘nikadi.