Ya. O. Ruzmetov

Maxsus brigadalar 
- o‘xshash texnologik vazifalami ijro etib, bir 
xil kasb egalarini belgilangan ish bilan to iiq ta’minlangan holda tashkil 
qilinadi. Maxsus brigadalami tashkil qilayotganda ishlari yuqori 
malakali va pas malakali ishlarga taqsimlash kerak.
Umumiy brigadalar- 
har xil texnologik vazifalami bajaradigan har 
xil kasb egalari ishchilaridan tashkil qilinadi. Kompleks brigadalami 
tashkil etish brigadaning har bir a ’zosini ish vaqtidan foydalanishga olib 
keladi va jamoa erishiladigan natijalarga qiziqishni oshiradi. Kompleks 
brigadalar to iiq va notoiik ish taqsimi va ishchilar orasida ish
61

---

taqsimlashmasligi bilan farq qilinadi. Kompleks brigadalarda ishchilami 
o ‘zaro almashuvchanligi rivojlangan.
Qoilanilayotgan mehnatni hamkorlash va taqsimlash shakllari 
belgilangan ish hajmini bajarishga yo‘naltiriiadigan mehnat va moddiy 
xarajatlami kamaytirishi kerak va ishchilar malakasini oshishiga 
ko‘maklashishi kerak.
Ishlab chiqarish vazifasini kam vaqtda bajarishni ta'minlaydigan 
MIT progress!v bir shakli bu ko‘p tizimli xizmat ko‘rsatish va kasblami 
birlashtirishga aytiladi.
Ko‘p tizimli xizmat ko‘rsatishda bir ishchi bir vaqtning o ‘zida bir 
necha uskunalarda ishlashi tushuniladi. Bunday shaklning mazmuni 
shundaki, ishchi bir uskunada ish olib borayotgan (detal o‘matish, 
uskunani o‘chirish va yoqish, sozlash) paytida, boshqa uskunalarda 
detallarga avtomatik tarzda ishlov beriladi. K o‘p uskunali ishda asosiy 
shart birligi quyidagicha;
tm
- mashina vaqti: 
tqoi -
q o i vaqti;
nst -
bir ishchi tomonidan xizmat ko‘rsatiladigan uskunalar soni. 
Uskunada operatsiya vaqti 11 minut, shunda mashina vaqti 6 minut, 
qoT vaqti 5 minut. Bunday vaqt birikmasi bir ishchiga mashina vaqti 
davomida qo‘l operatsiyalami bajarishga yo‘1 beradi.
Vagon ta’mirlash tashkilotlarida o‘zaro bogiiq kasblami egallash 
keng rivojlangan.
Kasblaming birikmasi deb, bir ishchining kasbida bir necha (asosan 
2 ta) alohida shu ishlab chiqarishga oid boigan kasbni birlashmasi 
tushuniladi.
62

---