Buxoro davlat universitetining



Download 33,48 Kb.
Pdf ko'rish
bet16/146
Sana25.05.2023
Hajmi33,48 Kb.
#944088
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   146
Bog'liq
Jo\'rayeva Nargiza

qiyosiy-tarixiy usul
deb yuritiladi. Tillarni shu 
yo‘l bilan o‘rgangan va o‘zlarining ilmiy asoslari bilan jahonga 
tanilgan tilshunoslar sifatida daniyalik Rasmus Rask (1787-1832), 
olmoniyalik Frans Bopp (1791-1967) va Yakob Grimm (1785-1863), 
rus olimi Aleksandr Vostokov (1781-1864) kabi buyuk tilshunoslarni 
ko‘rsatish lozim. 
Tilshunoslikda tillarning qator tasniflari mavjud:
1) tillarning geneologik tasnifi; 2) tillarning morfologik tasnifi;
3) tillarning areal (geografik) tasnifi; 4) tillarning funktsional 
tasnifi. 
 
1.3.1. Tillarning geneologik tasnifi 
Geneologik tasnif tilshunoslikda tillarni tarixiy-qiyosiy usul bilan 
tekshirishning mahsuli bo‘lib maydonga keldi. Bu tasnifga ko‘ra, tillar 
bir umumiy manbadan kelib chiqqanligi, materiali (so‘z, undagi 
tovushlar, o‘zak va qo‘shimchalar) jihatidan yaqinligi, o‘xshashligiga 
asoslanib guruhlarga ajratiladi. Bir umumiy manbadan kelib chiqqan 
tillar qarindosh tillar oilasini tashkil qiladi. 
Tillar oilasi qarindosh tillarning juda yirik guruhi hisoblanadi. 
Tilshunoslik tomonidan tekshirib aniqlangan til oilalari quyidagilardan 
iborat: 1) hind-evropa tillari; 2) semit tillar; 3) xamit tillar; 4) dravid 
tillari; 5) ugor-fin tillari; 6) xitoy-tibet tillari; 7) iberiy-kavkaz tillari; 


27 
8) oltoy tillari; 9) avstroneziya tillari; 10) yapon tili; 11) koreys tili va 
boshqalar. 
Bular o‘z navbatida yana shoxobchalarga bo‘linadi. 
Masalan, eng yirik tillar oilasi sanalmish 
hind-yevropa
tillar 
oilasi quyidagi tillar guruhlariga ajratiladi: 
1. Hind tillari. 2. Eron tillari. 3. German tillari. 4. Roman tillari. 5. 
Slavyan tillari. 6. Kelt tillari. 7. Boltiq tillari. 8. Grek tili. 9. Alban tili. 
10. Arman tili. 
1. Hind tillariga qadimiy hind yoki sanskrit tili (o‘lik til), o‘rta 
hind tili, hozirgi hind tillari (panjob tili, gujarat tili, bengal tili) kiradi. 
2.Eron tillariga tojik tili, afg‘ on (yoki pushtu) tili, osetin tili, kurd 
tili, so‘g‘ d tili (o‘lik til), qadimgi fors tili, o‘rta fors (yoki pahlaviy) 
tili, yangi fors tili kiradi. 
3. German tillariga got tili (o‘lik til), shved, daniya, norveg, island 
tillari (shimoliy german tillari), ingliz, nemis, golland, flamand, friz 
tillari (g‘arbiy german tillari) kiradi. 
4. Roman tillariga italyan, frantsuz, ispan, portugal, rumin, 
moldavan, provansal, katalan, sardiniya tillari kiradi. Roman tillari 
tarixan lotin tilidan kelib chiqqan. Bundan ikki ming yilcha oldin jonli 
til bo‘lgan lotin tili hozir o‘lik tilga aylangan. 
5. Slavyan tillariga rus, belorus, ukrain tillari (sharqiy slavyan 
tillari), polyak, slovak, chex, lujik tillari (g‘arbiy slavyan tillari), 
bolgar, makedon, serb, xorvat, sloven tillari (janubiy slavyan tillari) 
kiradi. 
6. Kelt tillariga irland, shotland, uels, breton tillari kiradi. 
7. Boltiq tillariga qadimgi prus tili (o‘lik til), litva tili, latish tili
latgal tili kiradi. 
Grek, alban, arman tillari biror guruhga kiritilmaydi, ularning har 
biri yakka-yakka holda olinadi. 

Download 33,48 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   146




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish