Buxoro davlat universitetining

 
1.3. Dunyo tillari tasnifi 
Tayanch so
‘
z va iboralar:
tillar, milliy til, fonetik, leksik, 
grammatik xususiyatlar, genelogik tasnif, morfologik tasnif, amorf 
tillar, agglutinativ tillar, qiyosiy-tarixiy usul, flektiv tillar, polisintetik 
tillar. 
Mashg
‘
ulotning maqsad va vazifalari:
-
talabalarga dunyo tillarining geneologik va morfologik tasnifi 
haqida nazariy tushunchalar berish, amorf, agglutinativ, flektiv va 
polisintetik tillarning o’ziga xos xususiyatlarini yoritish; 
-
dunyo tillarini geneologik va morfologik tasniflashning 
ahamiyati haqida malaka hosil qilish, mavzuga doir test topshiriqlarini 
bajarishga o‘rgatish.
Kutilgan natijalar:
-
talabalar dunyodagi tillar haqida nazariy bilim va ko‘nikmalarni 
egallaydi; 
-
talabalar tillarning geneologik tasnifiga doir zaruriy bilimga ega 
bo‘ladi; 
-
talabalar tillarning morfologik tasnifiga doir zaruriy bilimga ega 
bo‘ladi, talabalarda mavzuga oid test topshiriqlarini yechish 
malakalari shakllantiriladi. 
Olimlarning taxmin qilishlaricha, yer yuzida 5000 dan ortiq til 
bor. Bu tillar tarqalishi va ijtimoiy vazifalariga ko‘ra ham, fonetik, 
leksik va grammatik xususiyatlariga ko‘ra ham o‘zaro farq qiladi. 
Jahon tillarining ko‘pchiligini milliy tillar va xalq tillari tashkil qiladi, 
tillarning ayrimlari esa qabila tillari, hatto urug‘ tillari hisoblanadi. 

---

26 
Milliy tillar o‘zining tarqalish hududi jihatidan hamda ulardan 
foydalanuvchi aholining miqdori, soni jihatdan bir xil emas: ayrim 
tillarda kichik hududdagi oz miqdorli aholi gaplashadi, ba’zi tillar esa 
juda katta hududlardagi ko‘p sonli aholi orasida tarqalgan. Bunday 
tillarga ingliz, fransuz, nemis, ispan, xitoy, hind, arab, rus va shu kabi 
tillar kiradi. 
Jahon tillarini tasniflash, ularning psixologiyasini ishlab chiqish 
umumiy tilshunoslikning vazifasiga kiradi. 
Yer yuzidagi tillarni o‘rganish XVIII asrdan boshlandi. XIX 
asrning birinchi yarmida tillarni bir-biriga qiyoslab tekshirish keng tus 
oldi. Natijada tillarni tekshirishda qiyosiy usul vujudga keldi; bunda 
tillarning fonetik, morfologik, leksik xususiyatlari bir-biriga 
solishtiriladi. Bu usul bilan tillarning faqat hozirgi holatigina emas, 
balki ularning tarixiy holati ham o‘rganiladi. Shuning uchun ham 
o‘rganishning bu yo‘li