Buxoro davlat universitetining

Nofaol (passiv) leksika 
– ma’lum
 
kasb egalari tomonidan yoki 
zaruriy sharoitdagina qo'llaniladigan so’zlar. Ularning quyidagi 
turlari bor: 1. Shevaga xos (dialektizm) so‘zlar. M: sabzi-gashir; 
takya-do‘ppi.
 

---

168 
2. Kasb-hunarga oid (professionalizm) so‘zlar. M: bigiz, 
angob, sirach.
 
3. Atamalar (termin, istiloh) . M: reklama, dublaj, tenglama.
 
4. Anaxronizmlar – ma’lum davrga oid bo‘lmagan so‘zlar. M: 
Navoiy universitet (madrasa) qurishga e’tibor berdi.
 
5. Argo so‘zlar – ma’lum ijtimoiy guruh doirasidagina 
ishlatiladigan so‘zlar . M: otarchilar doirasida ( yakan – pul, danap 
– qiz bola), temir yo‘l kuzatuvchilari doirasida (qaychi – taftishchi, 
kolxoz – chiptasiz yo‘lovchi). Ayrim argolar umumtil leksikasidan 
olinadi. Bunda ular umumtildagiga nisbatan boshqa ma’noda 
qo‘llaniladi. M: kolxoz umumtil leksikasida eskirgan bo‘lib, jamoa 
xo‘jaligini ifodalasa, temir yo‘l kuzatuvchilari tilida boshqa 
ma’noni ifodalaydi.
 
6. Jargonlar – ayrim tabaqa vakillari tilida faol ishlatiladigan 
leksemalar. M: olampanoh, volidayi muhtarama, padari buzrukvor, 
manzirat qilmoq.
 
7. Varvarizm – boshqa tillardan o‘zlashmagan, lekin 
ishlatiladigan
 
so‘zlar. M: voobshe, uje, doljen.
 
8. Vulgarizm – qo‘pol, so‘kinish so‘zlari. M: oqpadar, la’nati.
 
9. Eskirgan so‘zlar( arxaizmlar) – iste’moldan chiqish 
arafasida turgan, lekin ekvivalenti qo‘llaniladigan so‘zlar. M: 
yemak – non; ulus, budun –xalq; rayon – tuman.
 
10. Tarixiy so‘zlar (istorizm) – o‘zi ham, ekvivalenti ham 
ishlatilmaydigan so‘zlar. M: mingboshi, yasovulboshi, paranji, 
dodxoh.
 
11. Yangi paydo bo‘lgan so‘zlar (neologizm). M: sms, sotka, 
shou,skaner.