Buxoro davlat universitetining

Paronim so‘zlar.
Birdan ortiq so‘zning shakliy o‘xshashligi 
paronimiya 
deyiladi. Talaffuzi bir-biriga juda yaqin, ammo yozilishi 
va ma’nosi har xil bo‘lgan so‘zlar 
paronim so‘zlar
deyiladi. Masalan, 
asr 
va 
asir
, 
afzal
va 
abzal
, 
sher
va 
she’r 
kabi so‘zlar talaffuzda bir 
xil aytisa-da, yozilishda farq qiladi. Ma’nosi ham butkul boshqa-
boshqa. Paronimni ikki xil yozilishga ega bo‘lgan, ammo ma’nosi bir 
xil bo‘lgan dubletdan farqlash kerak: 
arava
– 
aroba
, 
shabada
– 
shabboda, benihoya – benihoyat, gado – gadoy 
kabilar paronim 
emas, dublet, variantdosh so‘zlardir. 
Paronimlar talaffuz jihatdan o‘xshash bo‘lganligi uchun undan 
qofiya sifatida keng foydalaniladi. 
Paronimning uslubiy xususiyati. Paronimni to‘g‘ri qo‘llamaslik 
oqibatida xatolik yuz beradi: 
Chanoqdagi lo‘ppi ochilgan paxta 

---

150 
quyoshda yarqirab, kumushdek toblanadi
. Bu gapdagi 
toblanadi
so‘zi o‘rnida 
tovlanadi 
so‘zi ishlatilishi kerak edi. 
 
O‘z-o‘zini nazorat qilish savol va topshiriqlari:
1. Ona tilida so‘zlarning shakl va ma’no munosabatlariga ko‘ra 
qanday turlari bor?
 
2. 
Omonimlar 
nima, 
ularning 
ko‘p ma’noli so‘zlar 
(polisemantizmlar)dan farqini tushuntiring. 
3. Sinonim (ma’nodosh so‘z)lar haqida ma’lumot bering. 
4. Sinonimiya qatori qanday xususiyatlarga ega? 
4. Antonimiya haqida gapirib bering. 
5. Paronimlarga misollar keltiring. 
6. Omonim, sinonim, antonim va paronimlarning nutqda 
qo‘llanishining o‘ziga xosligi nimada?. 
7. Giponimiya hodisasi haqida ma’lumot bering. 
8. Graduonimiya nima? Misollar keltiring.