G. S. K u t u m o V a I. I. I n o g a m o V g e o d e z I ya va m a r k s h e y d e r L i k I s h I



Download 6,42 Mb.
Pdf ko'rish
bet76/203
Sana19.05.2023
Hajmi6,42 Mb.
#941315
1   ...   72   73   74   75   76   77   78   79   ...   203
Bog'liq
O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

8.8-rasm.Qarash trubasi 


109 
Agar qarash trubasi orqali biror nuqtaga qarab turib ko’zni u yoq bu yoqqa 
(o’ngga chapga yoki yuqoriga-pastga) yuritsangiz, iplar kesishgan nuqta buyumning 
nishonlangan nuqtasidan salgina siljiydi. Bu hodisaga iplar to’rining paralaksi 
deyiladi. Paralaks okulyar trubasini salgina burab to’g’rilanadi.
Odatda linzaning chetiga tushgan nurlar ko’proq, markaziga yaqin tushgan 
nurlar kamroq sinadi. Nurlar fokusdan og’adi. Natijada buyumning tasviri 
xiralashadi va u ravshan (aniq) ko’rinmaydi. Nurlarning fokusdan og’ishi sferik 
aberratsiya deb ataladi. Sferik aberratsiyaning ta`sirini kamaytirish maqsadida 
qarash trubasining ichiga qora halqali diafragma 10 va 11 lar joylangan. Bu 
diafragmalar obyektivining markazidan o’tgan nurlarnigina okulyar tomon 
yo’naltiradi.
Yorug’lik nuri linzada singach, spektr kabi, ranglarga ajraladi va tasvirning 
chetida rang-barang tovlanadi. Bunga xromatik aberratsiya deyiladi. Yorug’lik nuri 
turlicha singan murakkab obyektivdan foydalanib, xromatik aberratsiyaning ta`sirini 
bir oz bo’lsada kamaytirish mumkin. Murakkab obyektiv linzalaridan birining har 
ikkala tomoni botiq, ikkinchisining esa bir tomoni botiq, ikkinchi tomoni qavariq 
bo’ladi.
Qarash trubasi asosan kattalashtirib ko’rsatishi, ko’rish maydoni va ravshan 
ko’rsatishi bilan xarakterlanadi. Qarash trubasining kattalashtirish darajasi quyidagi 
formula bilan ifodalanadi: 
v =
f
1
f
2
(8.3)
bu yerda: f
1
- obyektivning focus oralig’i., f
2
- okulyarning focus oralig’i;
Trubaning ko’rsatish ravshanligi 1mm
2
maydonga bir sekundda tushadigan 
yorug’lik miqdori bilan ifodalanadi. Trubaning ko’rsatish ravshanligi obyektivning 
diametriga va buyumni kattalashtirish darajasiga bog’liq. 

Download 6,42 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   72   73   74   75   76   77   78   79   ...   203




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish