P. S. Su L t o n o V ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish asoslari

temiryo‘l, daryo transportlari, hayvon saqlash majmualari,
shaxsiy isitish pechlari, chiqindixonalarning yondirilishi, karyer
changlari va boshqa ifloslantiruvchi manbalardan chiqariladigan
tashlamalar hisobga olinmagan).
Umumiy ifloslantiruvchi tashlamalarning 53% ni uglerod
oksidi, 15% ini oltingugurt angidridi va 15% ini yuqori toksiklik
hossasiga ega bo'lgan moddalar, 8 % ini uglevodorodlar, 5% ini
qattiq moddalar va 4% ini azot oksidlari tashkil qiladi.

---

Turg'un manbalardan atmosferaga 150 dan ziyod zararli
m oddalar chiqarib y u b orilm oq d a. Shulardan 84% ini
Toshkent(300 ming tonna), Qashqadaryo (214 ming tonna),
Buxoro(99 ming tonna), Farg‘ona(57 ming tonna) va Navoiy(47
ming tonna) viloyatlarida joylashgan korxonalar hissasiga to‘g‘ri
keladi.
2.3. Atmosferada kechadigan fizik-kimyoviy jarayonlar
«Issiqxona effekti» hodisasi. Bir qator mikrogazlar yerning
issiqlik muvozanatining o'zgarishida muhim rol o'ynaydi va yer
yuzida asta-sekin haroratni oshib borishini xarakterlovchi
«issiqxona effekti» deb ataluvchi hodisani sodir qiladi. Bu
hodisaning sodir b o ‘lishida asosiy o ‘rinni egallovchi gazlar
yorug‘lik nurlarini o'zidan o'tkazib yuborsa-da, infraqizil
nurlarni tutib qoladi. Quyosh nuri atmosfera orqali o ‘tib, yerning
yuza qatlamini isitadi va yer o ‘zidan issiqlik hamda infraqizil
nurlarni qaytaradi. Atmosferadagi «issiqxona effekti»ni hosil
qiluvchi gazlar miqdorining o'zgarmasligi natijasida yerning
issiqlik balansi doimiydir. Agar ularning konsentratsiyasi havo
tarkibida oshib borsa, shunga monand ravishda harorat balansi
ham o ‘zgarib, yer yuzasining isishi sodir bo'ladi. «Issiqxona