Сборник докладов республиканской научно-методической конференции вопросы применения современных систем и технологий

 
ОНЛАЙН ТАЪЛИМ ПЛАТФОРМАЛАРИ ТАҲЛИЛИ 
 
Исломов Ш.З., Рустамова С.Р., ТАТУ 
Исломова Б.Х. Алишер Навоий номидаги ТДЎАУ 
Онлайн таълим – компьютер ва интернет ѐрдамида пуллик ѐки текин 
таълим хизматларидан фойдаланган таълим олиш жараѐни. У масофавий 
таълимдан фарқ қилиб, унда ўқитувчи ва аниқ таълим муассасаси иштирок 
этмаслиги мумкин. Масофавий таълимда эса, ўқитувчи ва талаба масофадан 
ўзаро ҳамкорликда ишларни ташкил этади. Онлайн таълим эса, машғулот учун 
Интернетга уланиш ва гаджетлар ѐрдамида амалга оширилишини англатади. 
Онлайн таълим жараѐнида талаба видео ѐки жонли эфирда маърузаларни 
томоша қилади, интерактив тестлар бажаради, ўқитувчи билан файллар 
алмашади, курс иштирокчилари ва ўқитувчилар билан чатда мулоқот қилади, 
топшириқларни топширади ва шу каби бошқа амалларни бажаради. Онлайн 
таълим қуйидаги афзалликларга эга:

таълимнинг индивидуал суръати – дарсларга ихтиѐрий вақтда ва 
жойдан ҳар қандай компьютердан фойдаланган ҳолда қатнашиш; 

ўқитувчи билан шахсий маслаҳатлашувлар - ўқитиш давомида 
ўқитувчиларнинг самарали мулоҳазаларини қайта алоқа асосида олиш; 

чўнтакда курс - хоҳлаган вақтда ѐзув ѐки ўтказиб юборилган веб-
семинарни кўриб чиқиш, ўқув материалларини юклаб олиш ва ишни 
ўқитувчига кўриб чиқиш учун жўнатиш мумкин. 
Мақолада кенг тарқалган 6 та онлайн курс яратиш контентларининг 
таҳлили келтирилган:
Moodle
. Онлайн ва масофавий таълимни ташкил этишда қўлланиладиган 
очиқ кодли текин тизим. Модул – Moodle платформани ўрнатишда ѐки уни 
ўрнатиб бўлгандан кейин турли дизайнга мослаш учун қўлланилади. У 100 дан 
ортиқ тил ва 1500 дан ортиқ плагинларни қўллаб-қувватлайди. У таълим 
муассасаларида онлайн ва масофавий таълимни ташкил этишда қўлланиладиган 
тижорат тизимларига нисбатан мураккаброқ созлашларни ўз ичига олади. 
Унинг қуйидаги афзалликлари мавжуд: 

Плагинлар орқали тизимни қуриш ва дизайнни ўзгартириш мумкин. 
Плагинлар интернетдан текин олинади. 

---

177 

Тизим очиқ кодли. Фойдаланувчилар тизимни ўзига мос ҳолда 
ўзгартириши ва плагинлар яратиши мумкин. 

Бошқа хизматлар билан ўзаро алоқаси. WordPress ѐки Zoom билан 
ўзаро боғлаш мумкин. Электрон таълим бўйича IMS, AICC ва SCORM 
стандарларини қўллаб-қувватлайди. H5P плагини ѐрдамида веб хизмат яратиш 
мумкин. 

Фойдаланувчиларга рол бериш ҳамда уларни битта гуруҳга 
бириктириш ҳамда уларни баҳолаш мумкин. Moodle Cloud орқали булутда 
платформа яратиш мумкин. 
Moodleнинг ичида материаллари билан созланган, барча элементлари 
янгидан яратиладиган турлари мавжуд.
iSpring
. Корпаратив онлайн таълимни ташкил этиш мақсадида 
қўлланиладиган платформа. iSpring Suite ѐрдамида курслар ташкил этилади. 
iSpringнинг қуйидаги имкониятлари мавжуд: 

Курсларни қуриш. iSpring Suite ѐрдамида курс, тест, муҳокама хонаси, 
топшириқлар ва бошқа шу каби қисмларни қўшиш мумкин. 

Чегараланмаган хотира. iSpring Learn ѐрдамида чегараланмаган 
файлларни юклаш ҳамда тест тариқасида текин версиядан фойдаланиш 
мумкин. 

Бошқа хизматлар билан ўзаро алоқаси. Очиқ API ѐрдамида бошқа 
хизмлар билан алоқа ўрнатиш мумкин. Масалан, ҳодимлар тизими ѐки 
корпоратив портал. 

Платформани тез ишга тушириш. Уни созлаш кўп вақт талаб этмайди. 
Курсни юклаш ва фойдаланувчиларни қўшиш учун вақт талаб этилади. 

СCОРМ форматидаги барча электрон курсларни қўллаб-қувватлайди. 
Фойдаланувчилар CSV файли ѐки рўйҳатдан ўтиш орқали қўшилади. 

Фойдаланувчиларнинг бажарган вазифаларини, уларнинг иштирокини 
ва ўзлаштиришини кузатиш мумкин.