Сборник докладов республиканской научно-методической конференции вопросы применения современных систем и технологий

 
 
МАСОФАВИЙ ТАЪЛИМ БЕРИШДА ZOOM ПЛАТФОРМАСИНИНГ 
ЎРНИ ВА АҲАМИЯТИ 
Арзиев Д.А., Тешабоев Х.Н., Aбдуллаев A.Х., ТАТУ 
Талабаларга мутлақо янги форматдаги, яъни виртуал муҳитда талабалар 
ва ўқитувчи аудиториясинишакллантириш орқали ўқув жараѐнини ташкил 
этиш имкониятини берди. 
Бунинг учун таълим йўналишлари ва мутахассисликлар ўқув режалари 
асосида жорий семестрдаги фанларнинг дастурлари бўйича ўқув ресурсларини 
яратишга эътибор қаратилди. Бу ишлар талабаларимизга масофадан туриб 
таълим олишларини ташкиллаштириш мақсадида жуда қисқа вақтда амалга 
оширилди.Бунинг учун олий таълим муассасаларида профессор-ўқитувчилар 
томонидан тегишли ўқув ресурслари яратилди. 

---

93 
Масофадан ўқитиш учун бир қатор дастурлар ва платформалар ишлаб 
чиқилди 
ѐки 
мавжудлари 
такомиллаштирилди. 
Улар 
бир-биридан 
имкониятлари ва фойдаланишга қулайлиги билан фарқ қилади. 
Масофавий таълим беришда биз ўқитувчиларга ZOOM дастуридан 
фойдаланиш анча қулайликларни туғдирди. 
Zoom бу видеоконференциялар, онлайн учрашувлар ва масофавий таълим 
беришда 
қўллланиладиган 
сервисдир. 
ZOOMда 
видеомулоқот 
(видеоконференсия)ни браузер ѐки қурилмага ўрнатилган zoom дастури орқали 
ташкил этиш ҳамда унда иштирок этиши мумкин. 
―Выключить звук/Mute‖
–бу тугма орқали микрофонни ѐқиб/ўчиришингиз 
мумкун. Ички қоида бўйича, агар кимдир эфирда гапирса, қолган 
иштирокчилар микрофонни ўчирадилар. Сизда бўлган шовқинни барча 
иштирокчилар эшитади. Иштирокчилар сони қанча кўп бўлса, шунчалик орқа 
фонда шовқин бўлиши мумкин. Микрофонингизни конференция ташкилотчиси 
ѐқиш ва ўчириш ҳуқуқига эга. 
Zoom дастурининг бази имкониятлари ва ундан фойдаланиш: 
1- расм. Zoom дастурининг умумий кўриниши 
2- расм. Zoom дастурининг панели 
 ―Остановить видео/Stop Video‖
– Бу тугма ѐрдамида сиз фойдаланаѐтган 
қурилма камерасини ўчириб/ѐқа оласиз. Ташкилотчи камерангизни ўчириб 
қўйиши мумкин, лекин уни ѐқиб қўйиши мумкин эмас. 
―Демонстрация экрана/Share Screen‖
- бу тугмани ташкилотчи рухсати 
билангина ѐқишингиз мумкин. У ўзингизнинг экранингизни барча конференсия 

---

94 
иштирокчиларига намаѐн этиш имконини беради. 
―Чат/Chat‖
–Ушбу тугма сизга суҳбат ойнасини очиш ва сеанс пайтида 
ѐзиш имкониятини беради. Бундан ташқари бу ерда керакли фойдаланувчига 
ѐки барча фойдаланувчига хабар ѐзиш имконияти мавжуд. Aгар сиз ҳали ҳам 
фаол мунозарада бўлмасангиз ва видеонгиз намойиш этилмаса, фойдалидир. 
3- расм. Zoom дастурида дарс жараѐни 
―Участники/Participants‖
– Бу тугма ѐрдамида сиз конференция 
иштирокчиларни кўришингиз мумкин.
4- расм. Zoom дастурида маъруза ўқиш жараѐни 
Ушбу дастурнинг юқорида санаб ўтилган бир қатор имкониятлари ва 
авфзалликларига қуйидагиларни келтириш мумкин: 
Дарс жараѐнини сифатли тасвирда узатиш ва ѐзиб олиш имкониятининг 
мавжудлиги; 
Видео ва аудио алоқани ҳар бир иштирокчи билан ўрнатиш мумкинлиги; 
Видеомулоқот 
ташкилотчиси(яъни 
ўқитувчи) 
иштирокчилар 
микрафонини ѐқиш ва ўчирибқўйиш имкони мавжудлиги, хамда барча 
иштирокчилардан видеотасвирни ѐқиб қўйиш ва ўчириб қўйишни сўраш 

---

95 
имконияти; 
Экранга керакли (аввалдан тайѐрлаб қўйилган слайдларни овози билан 
чиқариш мумкин; 
Платформада интерактив доска ўрнатилган бўлиб, экран намойишини 
тўхтатиб, тезгина доскага ўтиш мумкин.
Бу дастур яккатартибда ва гурухли машғулотлар учун жуда қулай, 
талабалар масофавий машғулотларга телефон, планшет ва компютер орқали 
ҳам киришлари мумкин. Видеомашғулотларга, конференция идентификатори 
ѐки хаволаси мавжуд талабақатнашиши мумкин.
Ўтқазиладиган дарс ва машғулотларни аввалдан режалаштириш ҳам 
мумкин. Доимий дарслар учун такрорланадиган битта ҳавола ташкил қилиш 
имконияти хам мавжуд. 
Видеомулоқот 40 дақиқа давомида, 100 тагача фойдаланувчи иштирокида 
бепул ташкил этилади. Бундан ташқари, zoom дастури фойдаланишга жуда 
қулай бўлиб, у турли хилдаги операцион тизим(Windows, macOS, Linux, 
Android, iOS)ларда ишлашга мўлжалланган. 
Хулоса ўрнида шуни айтиш мумкинки, Zoom дастури масофавий таълим 
жараѐнини ташкил этишда таълим соҳаси вакилларига катта қулайликларни 
такдим этди. Ушбу дастур нафақат таълим соҳасида, балки бошқа соҳаларда 
ҳам видеомулоқотни ташкил этишда фойдаланувчиларга жуда қулайлиги билан 
пандемия даврида энг кўп фойдаланилган дастурга айланди.