O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta'lim vazirligi

 
1. Iqtisodiy savodxonlikni oshirishning asosiy yо„llari 
 
Respublikamizda iqtisodiy islohotlarni  yanada chuqurlashtirish, barqaror iqtisodiy о‗sishni 
ta‘minlash,  iqtisodiy  ta‘lim  tarbiyaning  barchaga  barobar  taalluqli  va  uzluksiz  bо‗lishini  talab 
etadi. 
Turli soha mutaxassislarini kasbiy faoliyatida savodxonlik, jumladan, iqtisodiy savodxonlik 
katta ahamiyatga ega. Insonning iqtisodiy savodxonligi uning umumiy savodxonligining tarkibiy 
qismi hisoblanadi. 
Iqtisodiy  savodxonlik  deganda  insonning  iqtisodiy  jihatdan  voqea  hodisalarni  tahlil  qilish, 
unga baho berish va qaror qabul qilish, shaxsni о‗z turmush tarzini erkin tanlashi, tanlov oqibatini 
kо‗z о‗ngiga keltira olishi tushuniladi. 
Insonning dunyoqarashi va iqtisodiy savodxonligi bir-biriga bog‗liq, biri ikkinchisini taqozo 
qiladi.  Iqtisodiy  savodxonlik  insonning  dunyoqarashini  shakllanishi  va  rivojlanishiga,  aksincha, 
qaror topgan mustaqil dunyoqarash iqtisodiy savodxonlikning shakllanishiga xizmat qiladi. 
Jamiyat  a‘zolarining iqtisodiy savodxonligi  ikki: obyektiv va subyektiv jihatlarga bog‗liq. 
Obyektiv,  ya‘ni  shaxsning  о‗ziga  bog‗liq  bо‗lmagan,  balki  jamiyatda  tarkib  topgan  ijtimoiy 
munosabatlar va institutlarga bog‗liq bо‗lgan: 

---

- mamlakatdagi mavjud tarkib topgan iqtisodiy munosabatlar; 
- boshqaruv munosabatlarida demokratik tamoyillarga asoslanish; 
- iqtisodga oid axborotlarni olish imkoniyati va erkinligi; 
- jamiyat tamonidan iqtisodiy ta‘lim va tarbiya birligini ta‘minlash va ularga tabaqalashgan 
yondashuv; 
-  jamiyat  tamonidan  iqtisodiy  savodxonlikni  iqtisodiy-ijtimoiy  yutuqlar  garovi  va  shaxs 
manfatlarini himoya qilishining samarali vositasi sifatida baholash. 
Subektiv  har  bir  shaxsning  о‗ziga,  jamiyatdagi  mavjud  imkoniyatlardan  foydalana  olish 
qobiliyatiga bog‗liq bо‗lgan: 
* iqtisodiyotdagi obyektiv iqtisodiy qonunlarni bilib olish va ularga amal qilish; 
* qabul qilingan qonunlarga amal qilish; 
* qonuniy va iqtisodiy meyorlarni bilish; 
* inson huquqlary va erkinliklari ustuvorligi natijasini anglash; 
* ijtimoiy-iqtisodiy faollik kо‗rsatishi va boshqalar bilan belgilanadi. 
Iqtisodiy ta‘lim va tarbiya bir-biri bilan uzviy bog‗liq bо‗lib, dialektik harakterga ega. 
Yoshlarning  iqtisodiy  savodxonligini  shakllantirish  uchun  iqtisodiy  ta‘lim  va  tarbiya 
uzviyligida quyidagilarni izchil tarzda amalga oshirish lozim: 
- iqtisodiy bilimlarni egallashga ehtiyoj о‗yg‗otish; 
- iqtisodiy tafakkurni muntazam rivojlantirish; 
- xarajatlar, daromadlar, iqtisodiy aloqalar, oila, muassasa, tuman, viloyat, davlat byudjeta, 
uning manbalari va boshqa iqtisodiy kategoriyalarni chuqur о‗rganishga yо‗naltirish; 
- iqtisodiy ta‘lim va tarbiya berishda pedagogika, psixologiya, iqtisodiyot nazariyasi, falsafa 
fanlariga tayanish. 
Bо‗lajak  mutaxassislarning  iqtisodiy  savodxonligini  ta‘minlash  uchun  iqtisodiy  ta‘lim 
tarbiyani  uzluksiz  ravshpda  tashkil  etish  sharoitini  ta‘minlash  eng  muhimi,  bu  borada  olib 
borilayotgan ilmiy-pedagogik tadqiqotlar natijasini о‗quv jarayoniga amaliy tatbiq etish zarur. 
Mamlakatimiz  iqtisodiyotidagi  tub  о‗zgarishlar  xо‗jalik  yuritishning  bozor  usullariga 
о‗tilishi,  iqtisodiyotda  nodavlat  sektor,  tarmoqlarining  rivojlanishi,  mamlakatimizni  jahon 
iqtisodiy  tizimiga  integratsiyasi  har  bir  shaxsdan  har  qanday  muommaga,  masalaga  uni  yechish 
uchun iqtisodiy nuqtai nazardan yondashishni ham talab qiladi.