Международный научно-образовательный электронный журнал «образование и наука в XXI веке». Выпуск №19 (том 3)

charaqlagan osmonga tikilib o‘tirarkan.”
[3, 59] (“Laylak”) kabi.
2. So‘zlovchining anglatilayotgan fikrga his-tuyg‘u jihatidan munosabatini 
ifodalaydi: attang, ajabo, xayriyat, obbo, ofarin kabi: 
“–Obbo, kech qolaman shekilli, 
deb o‘yladi u apil-tapil yuvinarkan.”
 
[3, 68] (“Tasodif”) 

---

663 
3. Anglatilayotgan fikrning kimga qarashli ekanini bildiradi: nazarida,
 
menimcha, aytishlaricha, eshitishimcha, eshitishimga qaraganda kabi. 
 
“Aytishlaricha, 
bir cho‘pon suvurini boqib yurib, tog‘da adashib qolibdi.”
[3, 87] 
“Aytishlaricha, u 
yoshligidan tuppa-tuzuk ekan
.
”
[3, 88] (“Dehqonning bir tuni”) kabi. 
4. Eslatishni, e'tibor jalb qilishni bildiradi: zotan, qarabsizki kabi
: 
“Buni 
qarangki, dadamning aytgan gaplari to‘ppa-to‘g‘ri ekan.”
[3, 59] (“Sirli yulduz”) 
5. Fikrlarning o‘zaro munosabatini ko‘rsatadi: 
1) Izohlovchi fikrga o‘tishni bildiradi: masalan, jumladan, chunonchi,
 
ya’ni, boshqacha qilib aytganda kabi. 
“–Masalan, men ovqat yemayman,– dedi 
sovuqqonlik bilan.”
 
[3, 45] (“Yanga”) Umumlashtiruvchi fikrga o‘tishni bildiradi: 
qisqasi, umuman, binobarin, demak, xullas (xullasi kalom), shunday qilib kabi: 
“Xullas,ayon bo‘ldiki, Rossiyaning noqoratuproq yerlari “o‘tyurak” dehqonlarni, 
iloji bo‘lsa yoshlarni kutib yotgan emish.”
 
[3, 80] (“Dehqonning bir tuni”) 
3) Fikrlarning oldin-ketinligini bildiradi: avvalo, avvalambor, nihoyat kabi: 
“
Nihoyat, eshak entika-entika jimib qoldi.”
 
[3, 103] (“O‘zbek ishi”)
Bunday vazifada chiqish kelishigidagi birinchidan, ikkinchidan kabi tartib son 
ham ishlatiladi. 
6. Kishilar orasidagi muomala-munosabatni anglatadigan assalomu alaykum - 
vaalaykum 
assalom; 
xayr; 
marhamat, 
rahmat; 
hormang 
- 
salomat
 
bo‘ling (bor bo‘ling) kabi leksemashakllar ayrim manbalarda kirish bo‘lak 
deyiladi; asli bular gap deb baholanishi to‘g‘riroq.