1-мавзу. Мулк ва баҳолаш ҳақида умумий тушунчалар

2. Ер, бино ва иншоотлар билан боғлиқ 
тамойиллар
- қўшимча маҳсулдорлик 
- ҳисса 
- ўсувчи ва камаювчи самарадорлик 
- баланслилик 
- оптимал миқдорлар 
- иқтисодий бўлиниш 
3. Бозор муҳити билан боғлиқ 
тамойиллар 
 
- тобеълик 
- мувофиқлик 
- талаб ва таклиф 
- рақобат 
- ўзгариш (динамика)
4. Энг яхши ва энг самарали фойдаланиш тамойили
 
1. Харидор (инвестор) тасаввурларига 
асосланган тамойиллар 
 
- фойдалилик 
- ўриндошлик 
- кутиш (олдиндан кўриш) 
6.4-расм. Кўчмас мулкни баҳолаш тамойилларининг ўзаро алоқаси 
схемаси 

---

ва ҳ.к. эҳтиёжларини амалга ошириш учун фойдали бўлса, у қийматга эга бўлади. 
Масалан, кимдир кўчмас мулк учун тўлашга тайёр бўлса ва бу билан мулкдорга 
даромад келишини таъминласа, кўчмас мулк фойдали ҳисобланади. Ёки мулкдорнинг 
ғурурланиш туйғусини қондирса, кўчмас мулк фойдали бўлиши мумкин.
Даромад келтирувчи кўчмас мулк учун фойдалилик даромадлар оқими сифатида акс 
этади. Мулкдор мулкидан ўзи фойдаланган ҳолда ҳам, даромад оқими у томондан 
ҳудди шундай объект ижараси учун тўлаши мумкин бўлган рента сифатида 
аниқланади. 
Ўриндошлик
(substitution).
Ўриндошлик тамойилининг моҳияти шундан иборатки, 
кўчмас мулкнинг максимал нархи фойдалилиги бўйича ўхшаш объектни сотиб олиш 
мумкин бўлган минимал сумма билан аниқланади. 
Ўзига хос, тадбиркор харидор маҳаллий бозорда бир хил фойда келтирувчи ўхшаш 
объект қийматидан кўпроқ пулни объект учун тўламайди. Бундай харидор янги объект 
қурилиши қийматидан кўпроқ маблағни мулк учун сарфламайди. Булгуси 
даромадларни прогнозлашда у аналог объектларнинг даромадлилигини ҳисобга олади.