Un ishlab chiqarish texnologiyasi. Reja

 
 
Jadvaldan ko’rinadiki donning eng qimmatbaho qismi – endospermsidir, donda 
endosperm qismi qancha ko’p bo’lsa, undan shuncha ko’p un olinadi. 
Un mahcylotlapini ishlab chiqapish mypakkab texnologik chizmalap va bip qancha 

---

79 
ixticoclashgan japayonlap asosida amalga oshipiladi. Bapcha japayonlap komplekci (yig’indici) 
ikki gypyhga bo’linadi: 
-
donlapni toptishga tayyoplash; 
-
un-yorma canoatida eca xom ashyo va tayyop mahcylot ishlab chiqapish. 
Un ishlab chiqarish korxonalarining don tozalash va tortishga tayyorlash bo’limida 
quyidagi texnologik jarayonlar olib boriladi: 
1.
Don massasidan aralashmalarni ajratish. 
Tayyoplov bo’limlarining acociy vazifaci kopxonaga keltirilgan donlapni chiqindilapdan 
tozalashdip. By japayonni ceparator yckynaci bajaradi. Don massasini aralashmalardan 
samarali tozalash uchun quyidagi separastiyalash usullari qo’llaniladi: 
2
 
– jadval 
Separastiyalash usullari qo’llaniladi 
Aralashmalar 
Ajratish usullari 
Yirik va mayda (eni na qalinligi 
bo’yicha) 
Elakli separastiyalash 
Engil 
Aerodinamik ta’sir etish 
Kalta va uzun 
Uyachali separastiyalash 
Qiyin ajraluvchan 
Frakchiyali separastiyalash 
Metallomagnit 
Magnitli separastiyalash 
 
2.
Don ustki qismiga “quruq” va “ho’l”usul bilan ishlov berish. 
3.
Donga gidrotermik ishlov berish. 
4.
Turli sifatli don partiyalarini aralashtirtish («pomol» partiyasini tuzish). 
5.
don aralashmasini iflos aralashmalardan yakuniy tozalash. Bundan 
tashqari donni mayda frakstiyalarini ajratish va kattaligi bo’yicha frakstiyalash ishlari 
qo’shilishi mumkin. 
Texnologik jarayonni yuqori samarali olib borish uchun ana shu xom ashyoni optimal 
xususiyatlari uzoq vaqt davomida (dekada, oy) o’zgarmas bo’lishi shart.Bu xolda texnologik 
jixozlarni qayta ta’mirlash (qayta jixozlash) ishlari talab etilmaydi, ishning muvaffaqiyati 
texnologik sistemalarga berilgan optimal darajadagi rejimlarni bir xilda ushlab turishga bog’liq 
bo’ladi.Tayyorlangan, optimal kondistiyalarga etiltirilgan xom ashyo, qayta ishlashga 
yuboriladi.Un ishlab chiqarish korxonalarning don tozalash bo’limida bo’lib o’tadigan texnologik 
jarayonlarni operastiyalari va ularni ketma-ketligi. Don tozalash bo’limiga kelib tushayotgan 
donning sifat ko’rsatkichlari quyidagicha bo’lsa: namligi 12,5-13,5%; iflos aralashmalar 2,0% 
(ko’p emas), shu jumladan zararli aralashmalar 0,2% gacha; donli aralashmalar 5%dan 
ko’p emas, shu jumladan ungan donlar 3%gacha yo’l qo’yiladi. 

---

80