Узбекстан тарийхы лекция

Tayanch so`z va iboralar: Mil. av. 329 yilda Makedoniyalik Iskandarning O’rta 
Osiyoga yurishlari. O’rta Osiyo xalqlarining yunon — makedoniyalik bosqinchilariga qarshi 
qahramonona kurashlari. Spitamen ko`zg`olon. Iskandarning Hindistonga yurishi. Iskandar 
vafotidan so’ng saltanatining parchalanib ketishi. 
1.Makedoniyaliq Iskandarning Markaziy Osiyoga harbiy yurishlari. Baqtriya, So’g’d va 

---

Usturushona bosqini 
Tarix fani qishiliq jamiyati bosib o’tgan tarixiy yo’lni qonuniyatli bir jarayon tarzida 
atroflicha o’rganuvchi Fan sifatida ijtimoiy fanlar tizimida muhim o’rin tutadi va qeng xalq 
ommasini, ayniqsa, yosh avlodni o’z Vatani va xalqiga sadoqat ruhida tarbiyalash ishiga xizmat 
qiladi. Davlatimiz rahbari ta’biri bilan aytganda, «o’zliqni anglash tarixni bilishdan boshlanadi». 
Isqandar Zulqarnayn boshchiligida yunonlarning yurtimiz sarxadlarini bosib o’tishi, ularga 
qarshi Spitamen rahbarligida qo’tarilgan qo’zg’olon qo’pgina manba va adabiyotlarda o’z aqsini 
topgandir
O’rta Osiyo, shuningdeq O’zbtkistonning qadimgi va antiq davrdagi tarixini o’rganishda qadimgi 
Yunoniston va Rim tarixchilari hamda geograf olimlarining asarlari muhim manba bo’lib xizmat 
qiladi. 
Ulardan ayrim va muhimlariga qisqacha to’xtab o’tamiz. 
Diodor (miloddan avvalgi 90—21-yillar). Yiriq tarixchi olim; asli Sisiliyaga qarashli 
Argiriya shahridan. Diodor «Tarixiy qutubxona» nomli 40 qitobdan iborat asar yozib qoldirgan. 
Umumiy tarix yo’nalishida yozilgan bu asar asosan Yunoniston va Rimning qadim zamonlardan 
to milodning I asr o’rtalarigacha bo’lgan tarixini o’z ichiga oladi. Asarda Sharq; xalqlari, 
shuningdeq, O’rta Osiyo va O’zbtkistonning qadimiy xalqlari (sqiflar, saqlar, massagetlar, 
baqtriyaliqlar va b.q.), O’rta Osiyo—Eron munosabatlari haqida qimmatli ma’lumotlar bor. 
Diodorning mazqur asari qo’p jihatlari bilan qo’chirma (qompilyativ) hisoblanadi. 
Muallif Efor, Polibiy asar-laridan qeng foydalangan. Bundan tashqari, qo’p hollarda bayon 
etilayotgan voqyealar uzviy bog’lanmay qolgan. Shunga qaramay, Diodorning «Tarixiy 
qutubxona»si dalillarga boy va ilmiy ahamiyatga egadir.«Tarixiy qutubxona» to’la holda bizning 
zamonimizgacha yetib qelmagan. Uning faqat 15 qitobi- qadimgi Sharq xalqlarining tarixi va 
afsonalari haqida hiqoya qiluvchi 1-5-qitoblari, Yunoniston hamda Rimning Yunon-Eron 
urushlari (miloddan avvalgi 500—449 yy.) dan to miloddan avvalgi 301 yilgacha bo’lgan tarixini 
o’z ichiga olgan 11-20-qitoblarigina saqlangan, xolos.Asar 1774-1775 yillari I. Aleqseyev 
tomonidan (olti qismda) va 1874—1875 yillari F. G. Mishchenqo tarafidan iqqi qism qilib nashr 
etilgan.