Book · October 021 citations reads 555 authors

SITRUS EKINLARINING ANTRAKNOZ 
 KASALLIGI 
 
Kasallikni 
yostiqchali 
selomiset 
Colletotrichum 
gloeosporioides 
qo‘zg‘atadi. 
Kasallik 
dunyoning 
har 
xil 
mamlakatlarida tarqalgan. Tojikistonda isitilmaydigan polietilen 
pardali limonariylarda va transheyalarda antraknoz juda zararli 
ekanligi xabar qilingan. Kasallik O‘zbekistonda uchrashi haqida 
ma’lumotlar mavjud emas. 
Kasallik belgilari va rivojlanishi
. Sitrus ekinlarining barglari, 
novdalari va mevalari zararlanadi. Barglarning har ikki tomonida 
yaqqol ko‘rinuvchi oldin och-jigarrang, keyin kulrang tusli, dumaloq 
shaklli dog‘lar paydo bo‘ladi. Nam ob-havoda bargning ustki 
tomonidagi dog‘larda, konsentrik doiralar shaklida, qora tusli 
nuqtalar – zamburug‘ning konidiofora va konidiyalaridan tashkil 
topgan yostiqchalar rivojlanadi. Novda uchlari oldin jigarrang, keyin 
och-sariq tus oladi va qurib qoladi. Mevalarning qobig‘i, ko‘pincha 
meva bandlari bo‘lgan joylardan boshlab, to‘qqo‘ng‘ir dog‘lar bilan 
qoplanadi. Dog‘lar o‘sadi, biroz botiq shakl oladi, ular ostidagi 
to‘qima yumshaydi, burishib qoladi. Nam ob-havoda novda va 
mevalarda ham yostiqchalar hosil bo‘ladi. Chirish meva ichiga sekin 
tarqaladi. Ekin ichida qo‘zg‘atuvchi yomg‘ir va shamol vositasida 
konidiyalari bilan tarqaladi. Qishda harorat keskin o‘zgarib turishi, 
ekinga elementlar balansi (me’yorlari) saqlanmagan o‘g‘it berish va 
boshqa o‘simlikni zaiflashtiruvchi faktorlar kasallik kuchayishiga 
olib keladi. 
Antraknozning zarari o‘simlikning ayrim qismlari nobud 
bo‘lishi, hosil va uning sifati pasayishi, daraxtlarning yashash 
muddati kamayishi bilan ifodalanadi. 
-
gullash tugashidan keyin yosh meva tugunchalari to‘kiladi; 
-
sitrus ekinlari mevalarining jarohat olgan qobiqlarida 
qo‘ng‘ir-qora, diametri 1,5 sm yoki kattaroq dog‘lar paydo bo‘ladi. 
Ular ostidagi to‘qima qattiq va quruq, yoki zararlanish chuqurroq 
tarqalganda, yumshoq bo‘lishi mumkin. Nam sharoitda zararlangan 
to‘qima ustida ko‘p sporalar paydo bo‘ladi, spora massalarining tusi 
nimrang yoki qizg‘ish-nimrang, quriganda qo‘ng‘ir-qora; 

---

175 
135-rasm. Bu zamburug‘ sitrus ekinlarida quyidagi kasallik 
belgilarini qo‘zg‘atadi: 
-
mevalarni saqlash paytida kasallikka moyil mandarin 
navlarining mevalari qobig‘ida oq-kumush tusli, terisimon joylar 
paydo bo‘ladi, keyinroq qobiq qo‘ng‘ir-kulrang tus oladi va oxirida 
yumshoq chiriydi;
-
sovuq va sernam havo ta’sirida bo‘lgan sitrus, ayniqsa 
greypfrut mevalari qobig‘i burushiq bo‘lib, unda suyuqlik tomchilari 
paydo bo‘ladi (ammo bu belgilar antraknoz tufayli hosil bo‘lishi aniq 
isbot qilinmagan).