5-mavzu. Marketing dasturi

5.2.
 
Maqsadli dastur yondoshishi – marketing dasturining uslubiy asosidir
Marketing dasturlarini ishlab chiqishda maqsadli yondashish uslubiga asosan 
korxonaning mo’ljallangan maqsadiga erishish va uni bajarilishini nazorat qilish 
resurslari va tadbirlari tizimi shakllantiriladi. 
Korxona (firma)ning marketing dasturi (biznes rejasi) tarkibi quyidagichadir: 
1. 
Korxonaning imkoniyatlari tahlili(holatli tahlil) 
Faoliyati, shart-sharoitlari resurslari, samarali natijaga erishish yo’nalishlari. 
Korxonaning ichki va tashqi muhitlarini solishtirish. 
2. 
Rivojlanish maqsadlarini aniqlash.(Marketing sintezi). 
Ishlab chiqarish va ijtimoiy rivojlanishning ustuvor maqsadlari va bozorda foydaga 
erishish yo’llarini aniqlash. 
3. 
Strategiyani ishlab chiqish. 

---

Korxonaning moddiy, mehnat va moliya resurslaridan samarali foydalanishni 
ko’zlagan uzoq muddatli maqsadni aniqlash (bozor segmentlarini, marketing 
vositasini, bozorga kirish vaqtini va boshqalarni tanlash). 
4. 
Rejani ishlab chiqish. 
Ishlab chiqarish, moliya, baho, kadrlar, reklama, sotish va boshqalarni amalga 
oshirish xarajatlari va natijalarini rejalashtirish tizimi. 
5. 
Nazorat qilish. 
Strategik nazorat (tanlangan tamoyilni aniq bozor holatiga to’g’ri kelish). Yillik 
nazorat (rejadagi tadbirlar va xarajatlarning bajarilishi), foyda olish darajasi 
nazorati. 
Korxonaning rivojlanish maqsadlarini aniqlashda eng avvalo uning ichki 
imkoniyatlarini hisobga olib, qaysi sohada sotishning o’sishi orqalimi yoki bozorda 
o’z ulushini ko’paytirish, obrusini ko’tarish yo’li bilan erishiladimi kabi savollarga 
javob izlanadi. Korxonaning rivojlanish maqsadlari marketing tajribasiga ko’ra bir 
necha yo’nalishlar orqali amalga oshirilishi mumkin: Birinchidan, yekstensiv 
rivojlanish, ya’ni egallangan bozorda (bozor segmentida) ishlab chiqarilayotgan 
tovarni sotish hajmini ko’paytirish orqali daromadni oshirish; ikkinchidan, intensiv 
rivojlanish, bu yo’l bilan yekstensiv imkoniyatlar tugagach, yangi bozorlarga chiqish 
yoki segmentlarni kengaytirish yoki bozorga yangi modifikatsiyali tovar taklif 
etiladi. Uchinchidan, integratsiyalashgan rivojlanish orqali sotish korxonalar bilan 
hamkorlikda ular resurslaridan foydalanib, daromadni ko’paytirish, to’rtinchidan, 
diversifikatsiya yo’li bilan, ya’ni korxona o’z marketing faoliyati doirasida 
qo’shimcha xom-ashyoni, tovarni, texnologiyani, iste’molchilarni o’zlashtirish 
orqali raqobatbardoshligini oshirishga va foydani ko’proq olishga erishadi. 
Marketing strategiyasi - maqsadga erishish uchun qanday harakat qilish kerak? 
- degan savolga javob izlaydi. Strategik rejalashtirish korxonaning mahsulot ishlab 
chiqarish, iste’molchilar, baho, reklama, sotish va boshqa faoliyatiga asosiy 
yo’nalish aniqlaydi, har bir bo’limi maqsadini belgilaydi va ular ishini 
muvofiqlashtiradi.