Farmakologiya

Morfin guruhiga oid preparatlarning farmakologik ta’siri
bo‘yicha taqqoslanishi
Preparatlar
Og‘riq
qoldi-
ruvchi
ta’siri
Nafas
mar-
kaziga
ta’siri
Yo‘tal
mar-
kaziga
ta’siri
Seda-
tiv
ta’siri
Eyfo-
riya
holati
Ta’sir
mud-
dati
Qaram-
lik
holati
Morfin
Omnopon
Promedol
Tramadol
Pentanil
Kodein
Etilmorfin
+++
++
++
++
++++
+
+
+++
++
+
+
+++
—
—
+++
+
+
+
+++
+++
+++
++
+
+
++
+++
+
+
+++
+
+
+
+++
++
+++
+++
+++
+++
+
+++
+++
+++
++
+
+
++
+
+
„+“ belgilarining son qiymati preparatning ta’sir kuchini ko‘rsatadi.

---

159
8-jadvalda keltirilgan dori vositalari O‘zbekiston Respub-
likasi davlat reyestriga va asosiy preparatlar ro‘yxatiga kiritilgan.
Fentanil. Sintetik preparat bo‘lib, og‘riqsizlantiruvchi ta’siri
bo‘yicha morfinga nisbatan bir necha o‘n marta kuchli, ta’siri
tez boshlanadi, lekin ta’sir muddati qisqa (15—30 daq.).
Eyforiya kuzatiladi, nafas markazini susaytiradi. Bradikardiya
beradi, qaramlikka sabab bo‘lishi mumkin. Fentanilning
analgetik ta’sirini kuchaytirish va uzaytirish maqsadida u
neyroleptik guruhga taalluqli droperidol preparati bilan birga
yoki ketma-ket yuboriladi. Boshqacha aytganda neyrolepta-
nalgeziya sifatida qo‘llaniladi. Asosan, kuchli og‘riqlar bilan
kechadigan holatlarda (miokard infarkti, xavfli o‘simtalar, og‘ir
jarohatlanish, tananing kuyishi, shikastlanishi va boshqalar),
shokning oldini olish, uni bartaraf etish va boshqa maqsadlarda
anesteziologiyada, travmatologiyada va boshqa tibbiyot yo‘na-
lishlarida ishlatiladi (1—2 ml 0,25% li droperidol, 1—2
ml 0,005% li fentanil mushaklar orasiga yuboriladi). Fenta-
nilning nojo‘ya ta’siri — so‘lak ajralishi. Bronxlarning torayishi
va bradikardiyani bartaraf etish maqsadida 0,1% atropinning
1 ml eritmasi yuboriladi.