Farmakologiya

Nalokson gidroxlorid. Farmakologik ta’siri opiat retsep-
torlariga qaratilgan bo‘lib, morfin keltirib chiqargan o‘zgarish-
larni, ayniqsa, nafas susayishini bartaraf etadi. Boshqacha
aytganda, morfinning spetsifik antagonisti hisoblanadi. Preparat,
asosan, narkotik analgetiklar bilan o‘tkir zaharlanishda tavsiya
etiladi. Inyeksiya qilinganda ta’siri tez (1—3 daq.) boshlanib,
3—4 soatgacha davom etadi.
Kodein.  Farmakologik ta’siri va ishlatilishi bo‘yicha mor-
findan farq qiladi. Uning og‘riqsizlantirish, eyforiya, uxlatuv-
chi, nafasni susaytiruvchi ta’siri ancha kam. Lekin uning yo‘tal
markaziga susaytiruvchi ta’siri yaqqol seziladi. Shu sababdan
kodein tibbiyot amaliyotida yo‘talga qarshi dori vositasi sifatida
keng ishlatiladi. Bu borada kodein yo‘talga qarshi qo‘llaniladigan
boshqa preparatlar (glautsin, libeksin, tusupreks va boshqalar)
orasida eng samaralisi hisoblanadi.
Preparatlar.
M o r f i n   g i d r o x l o r i d i   (Morphini hydrocloridum).
Kukun, 1% li eritmasi 1 ml dan ampulada ishlab chiqariladi.
Yuqori dozasi: 1 marta ichish va inyeksiya uchun — 0,02 g,
bir kunlik dozasi 0,05 g buyuriladi.

---

160
O m n o p o n   (Omnoponum) neogalen preparat. Bir necha
opiy alkaloidlarini saqlaydi. Kukun holida, 1—2% li eritmasi
1 ml dan ampulada ishlab chiqariladi. Yuqori dozasi: 1 martalik
ichish va inyeksiya uchun 0,03 g, bir kunlik dozasi 0,1 g
buyuriladi.
P r o m e d o l   (Promedolum) 0,02 g dan kukun va tabletka
shaklida, 1—2% li eritmasi 1 ml dan ampulada ishlab chiqariladi.
Yuqori dozasi: bir marta ichish uchun — 0,05 g, bir kunlik
dozasi 0,2 g; teri ostiga bir marta 0,04 g, sutkada 0,16 g
buyuriladi.
F e n t a n i l   (Phentanilum) 0,005% li eritmasi 2—10 ml
dan ampulada ishlab chiqariladi. 0,005% li eritmasi 1—2 ml
dan venaga yuboriladi.
Ò r a m a d o l   (Tramadol hydrochloridum) 0,05 g dan
kapsulada; flakonda va ampulada (1 ml, 50 ml); 1 ml dan
va 2 ml (100 mg); shamchalarda (100 mg) ishlab chiqariladi.
K o d e i n   (Codeinum). Kukun holida 0,01—0,02 g dan
ovqatdan oldin ichish uchun beriladi. Yuqori dozasi bir marta
0,05 g, bir sutkada 0,2 g buyuriladi.
K o d e i n   f o s f a t  (Codeini phosphas). Kukun, 0,01—0,02
g dan 1 marta ichish uchun; tomchi va mikstura shaklida ham
ovqatdan oldin ichiladi. Yuqori dozasi bir marta ichish uchun
0,1 g, bir sutkada 0,3 g buyuriladi.
E t i l m o r f i n   g i d r o x l o r i d  (Aethylmorphinum hydroch-
loridum) 0,015 g dan kukun va tabletka shaklida ishlab chiqa-
riladi. Kuniga 2—3 marta ichish uchun, 1—10% li eritmasi
1—2 tomchidan ko‘zga tomiziladi, bir marta ichish uchun
0,03 g, sutkalik dozasi 0,1 g.
N a l o k s o n   (Naloxanum hydrochloridum) ampulada 1 ml
(0,4 mg) dan ishlab chiqariladi. Chaqaloqlar uchun 1 ml (0,02
mg) dan ishlab chiqariladi.