Farmakologiya

Narkotik analgetiklar
Opiy (qoradori) ko‘knoridan olinadi. Bu guruhga markaziy
nerv tizimiga ta’sir etib, og‘riqni qoldiradigan dori vositalari,
oftob ta’sirida qurib, qotib qoladigan o‘simlik shirasi kiradi.
Uning tarkibida 20 ga yaqin alkaloidlar mavjud. Bular orasida
ko‘proq uchraydigani morfin hisoblanadi. Ushbu alkaloidlar
o‘zining kimyoviy tuzilishi bo‘yicha 2 sinfga: fenantren va
benzilizoxinolin unumlariga bo‘linadi. Fenantren unumlariga
morfin, kodein, dionin va boshqalar, izoxinolin unumlariga esa
papaverin va boshqalar kiradi.
A.  Narkotik analgetiklar:
— morfin guruhiga mansub preparatlar: morfin, morfilong,
omnopon, kodein, etilmorfin gidroxlorid, nalorfin, pentazolin,
buprenorfin;
— feninpiðeridin va boshqa opioid sintetik analgetiklar:
promedol, prosidol, fentanil, remifentalin, loperamid, tra-
madol.
B.  Opiat retseptorlar antagonistlari — nalokson, naltrekson.
Morfin gidroxlorid ikki yo‘nalishda: markaziy nerv tizimi
va mushaklarga farmakologik ta’sir ko‘rsatadi.
Markaziy nerv tizimiga ta’siri ahamiyatli hisoblanib, u
turlicha namoyon bo‘ladi. Uning ta’sirida bir qator bosh miya
markazlarining faoliyati susayadi, ayrimlari esa aksincha
zo‘rayadi (20-rasm).
Morfinning markaziy nerv tizimi (sistemasi)ga susayti-