Microsoft Word 2016-2-пожарка doc

КЎП КАВАКЛИ ТЕМИРБЕТОН ПЛИТАНИНГ КЕЛТИРИЛГАН ТЕРМИК 
ҚАРШИЛИГИНИ ҲИСОБЛАШ ҲАҚИДА 
Маҳмудов М.М., Эшмуродов А.Э. (СамГАСИ) 
В работе проведен анализ метода расчета приведенного термического сопротивления сборной железобе-
тонной плиты покрытия с круглыми пустотами и предложен упрощенный метод такого расчета, обеспечи-
вающий достаточную для инженерных расчетов точность. 
The analysis of a method of calculation of the resulted thermal resistance of the precast reinforced concrete plate 
of a coating with round hollows is in-process carried out and the simplified method of such calculation providing 
sufficient accuracy for engineering calculations is offered. 
Маълумки, ташқи тўсиқ конструкциянинг 
ёки 
унинг 
бирор 
қатламининг 
термик 
қаршилиги R
K
турли конструктив ечимлар 
учун турлича аниқланади. Бир қатламли бир 
жинсли 
тўсиқ 
конструкциянинг 
термик 
қаршилиги R
K
қалинлик  га тўғри пропорцио-
нал ва материалнинг иссиқлик ўтказувчан-лик 
коэффициенти  га тескари пропорционал, 
яъни 
,
R
K



Вт
/
С
м
0
2

(1) 
Бир жинсли қатламлардан иборат кўп 
қатламли ташқи тўсиқ конструкциянинг тер-
мик қаршилиги барча қатламлар термик 
қаршиликларининг йиғиндисига тенг, яъни: 
,
....
R
i
i
n
n
2
2
1
1
K














Вт
/
С
м
0
2

, 
(2) 
бу ерда 
n
2
,
1
,....,


- алоҳида қатламлар-
нинг қалинлиги, м; 
n
2
,
1
,....,


- шу қатламлар материаллари-
нинг иссиқлик 
ўтказувчанлик коэффициенти, 
)
С
м
/(
Вт
0

Бир жинсли бўлмаган ташқи тўсиқ конст-
рукциялар учун термик қаршиликнинг “келти-
рилган” қиймати 
ПР
K
R
қуйидаги тартибда 
аниқланади. Аввало, конструкциянинг ҳисобий 
схемаси, яъни теплофизика нуқтаи назаридан 
унинг энг нобоп қисми танлаб олинади. 
Сўнгра, конструкциянинг ана шу қисми учун 
икки марта (а ва б ҳолатлар учун) термик 
қаршиликнинг қиймати аниқланади: 
а) иссиқлик оқими йўналишига параллел 
текисликлар билан ташқи тўсиқ конструкция 
ёки унинг ҳисоблаш учун ажратиб олинган 
маълум бир қисми I, II, … , N бўлакларга 
бўлинади; бунда бўлакларниг айримлари бир 
жинсли қатлам ва айримлари эса ҳар хил мате-
риалдан иборат қатламлардан ташкил топган 
бўлиши мумкин; мазкур ҳол учун тўсиқ конст-
рукциянинг термик қаршилиги қуйидаги фор-
мула ёрдамида аниқланади [1] 
N
N
II
II
I
I
N
II
I
a
R
F
....
R
F
R
F
F
....
F
F
R







,
(3) 
бу ерда 
N
,
II
,
I
F
....,
F
F
- тўсиқ конструкция ай-
рим бўлакларнинг юзаси, м
2
ёки см
2
; 
N
,
II
,
I
R
....,
R
R
- мос равишда, тўсиқ конст-
рукция шу бўлакларининг термик қаршилиги, 
Вт
/
С
м
0
2

, бир жинсли бўлаклар учун (1) 
формула, кўп қатламли бўлаклар учун (2) фор-
мула ёрдамида аниқланади; 
б) иссиқлик оқими йўналишига перпенди-
куляр текисликлар билан ташқи тўсиқ конст-
рукциянинг R
a
ни аниқлаш учун қабул 
қилинган қисми 1, 2, 3, ... , n қатламларга 
бўлинади; бу қатламларнинг айримлари бир 
жинсли, 
бошқалари 
эса 
бир 
жинсли 
бўлмасликлари, яъни битта қатлам бир неча 
материаллардан иборат бўлиши мумкин; бир 
жинсли қатламларнинг термик қаршилиги (1) 
формула, бир жинсли бўлмаган қатламларнинг 
термик қаршилиги (3) формула ёрдамида 
аниқланади; бу ҳол учун тўсиқ конструкция-
нинг термик қаршилиги R
б
иссиқлик оқими 
йўналишида жойлашган шу қатламларнинг 
термик қаршиликларнинг йиғиндисига тенг 
деб олинади, яъни 
n
2
1
б
R
...
R
R
R




.
(4) 
Ташқи тўсиқ конструкциянинг келтирилган 
термик қаршилиги қуйидаги формула билан 
аниқланади [1]: 
3
R
2
R
R
б
a
пр
к



.
(5) 
Биноларнинг кўп кавакли йиғма темирбетон 
плиталар қўлланилган совуқ чордоқ ёпмаси ва 
бирлаштирилган том конструкцияларининг 
иссиқлик узатишга қаршилигини аниқлашда 
темирбетон плиталарнинг бир жинсли эмасли-
гини ҳисобга олиш керак бўлади. Темирбетон 

---

 
Проблемы архитектуры и строительства 
2016, №2 
106 
плиталардаги доира шаклидаги кавакларнинг 
иссиқлик узатилишига таъсирини ҳисобга 
олишда айрим мутахассислар [2], [3] кавакнинг 
шаклини, юзаси доиранинг юзасига тенг 
бўлган, шартли квадрат кўринишига келтириб 
олишни тавсия қилишади. Масалан, [2] да пли-
тадаги 
доирасимон 
кавакнинг 
диаметри 
d=0,159 м ва каваклар орасидаги темирбетон 
қовурғанинг кенглиги 0,05 м қабул қилинган 
ечим учун (1-расм, а) плитанинг келтирилган 
термик қаршилигини аниқланган. Унда d=0,16 
м қабул қилинган, плитадаги кавакнинг юзаси 
02
,
0
4
16
,
0
14
,
3
4
d
А
2
2
к






м
2
га тенг 
ва бу қийматга мос равишда қабул 
қилинадиган квадратнинг томони эса, 
14
,
0
02
,
0
a


м га тенг деб олинган. 
Кавак 
ва 
қовурғанинг 
кенглигининг 
йиғиндиси 
ўзгартирилмаганлиги 
сабабли, 
ҳисобий схемада каваклар орасидаги темирбе-
тон қовурғанинг кенглигини 0,07 м қабул 
қилинган (1-расм, б).