Icmailov Astan Ibragimovich Bokiyev Abdujolol Abdulxamitovich

Magnitlovchi kuchlar tenglamasi. 
Salt ishlash sharoitida transformatorning 
birlamchi chulg‘amiga tarmoq kuchlanishi berilsa, salt ishlash toki 
I
o
birlamchi 
chulg‘amda magnitlovchi kuch 
I
0
ω
1
 
ni hosil qiladi. Bu magnitlovchi kuch 
ferromagnit o‘zak orqali tutashadigan asosiy magnit oqimi 
F
t
 
ni hosil qiladi. 
Magnit oqimining qiymati magnit zanjiri uchun Om qonuni formulasi bo‘yicha 
(3-6) ifodadan aniqlanadi. 
Transformatorning ikkilamchi chulg‘amiga yuklama ulanganda, ya’ni u 
normal sharoitda ishlaganla, ikkinchi chulg‘amdan yuklama toki 
I
2
o‘ta 
boshlaydi, YUklama ulanishi bilan birlamchi chulg‘am toki 
I
0
I
1
gacha 
ko‘payadi. Bunda tok 
I
2
qancha bo‘lsa, tok 
I
0
shuncha ko‘payadi. SHu asosda 
transformatorda EYUK lar muvozanati saqlanadi hamda turli sharoitlarla magnit 
oqimi deyarlik bir xilda qolishi ta’minlanadi, 
Transformator birlamchi va ikkilamchi chulg‘amlarining toklari 
(I
1
 
va 
I
1
) 
mos chulg‘amlarda magnitlovchi kuchlar 
I
1
ω
1
va 
I
2
ω
2
 
ni hosil qiladi. Bu 
sharoitda transformatorlarning magnit oqimini magnitlovchi kuchlar 
I
1
ω
1
va 
I
2
ω
2
 
birgalikda hosil qiladi. Magnit oqimining qiymati endi quyidagicha
aniqlanadi: 
.
2
2
2
1
1
Rм
I
I
Фт




(4.1.7) 
YUqoridagi mulohazalar asosida bizga ma’lumki, transformator turli 
sharoitlarda ishlaganda unda magnig oqimi deyarli o‘zgarmaydi. Bu xususiyatni 
yana boshqacha tushuntirish mumkin. Buiing uchun (3-4) ifodadan magnit
oqimini quyidagicha aniqlaymiz: 

---

192 
,
44
,
4
1
1
f
Е
Ф
т


(4.1.8) 
agar 
E
1
 
≈
U
1
bo‘lsa, unda 
,
44
,
4
1
1
f
U
Ф
т


(4.1.9) 
Bu formulada 
ω
1
va 
f
o‘zgarmasdir; tarmoq kuchlanishi 
U
1 
yuklama 
qiymati har qanday o‘zgarganda ham deyarli bir xil bo‘ladi. Elektr 
energiyasining sifati tarmoqda kuchlanish qiymati va chastotasining bir xil 
bo‘lishi bilan aniqlanadi. YUqoridagi formula transformatorda hosil bo‘ladigan 
magnit oqimi yuklama turi va qiymatiga deyarli bog‘liq emasligini ko‘rsatadi, 
Lekin, aslida, iste’molchi toki ortishi bilan transformatorning magnit oqimi bi+-
r oz o‘zgaradi. 
Bu mulohazalar asosida (3-15) va (3-16) ifodalarni tenglashtirish mumkin: 








Rм
I
I
Rм
I
2
2
1
1
1
0
2
2



(4.1.10) 
Yoki
2
2
1
1
1
0



I
I
I





(4.1.11) 
bu erda