1-мавзу. “Олдиндан зўриқтирилган темир-бетон конструкциялар технологияси” фанига кириш

4.25 - расм. Стерженли арматурани электр токи ёрдамида қиздириш 
қурилмаси:
1 – қўзғалмас таянч; 2 – ток ўтказувчи жағ; 3 – қисувчи жағ; 4 - 
трансформатор; 5 – оралиқ таянч; 6 –кареткани қайтарувчи пружина; 7 - 
каретка; 8 - пневмости линдр; 9 – қўзғалувчи таянч; 10 - шкала; 11 - ўчиргич; 12 - 
стрелка; 13 – қиздириладиган арматура стерженлари.
Бир вақтнинг ўзида бир неча хар ҳил диаметрдаги стерженларни
қиздиришга руҳсат этилмайди. 
 
4.4. Арматурани таранглаштиришнинг электротермо-механик усули 
Арматурани таранглаштиришнинг электротермомеханик усулининг
моҳияти шундаки электр токи ёрдамида қиздирилган арматура сими ёки
арқони статсионар ёки ўзи юрувчи арматурани узлуксиз маълум механик
куч ёрдамида стенд ёки қолипдаги тиргакларга тортиб ўрайдилар. 
Узлуксиз ўраш даврида электр токидан максимал равишда
фойдаланиш тавсия этилади, чунки бу вақтда тортиш учун механик
кучнинг сарфи кам талаб этилади. электр токи ёрдамида арматурани
қиздириш ҳарорати 350 
0
С дан юқори бўлмаслиги керак. 
В.В.Михайлов томонидан таклиф этилган узлуксиз арматуралаш
эгилувчан арматура симини катта ўрамдан тортувчи машинаниг блок ва
мосламалари орқали ўтказилиб қолип тагига маҳкамланган стилиндрик
стерденлар ёки қолипнинг тиргакларига таранг қилиб тортишдан иборат. 
Бир ёки икки параллел эгилувчан арматура симлари (4.26 - расмда
яхлит чизиқ кўринишида кўрсатилган) ўрамдан ечилиб, узатувчи механизм
орқали посонгили тортувчи стансия ва пинолнинг тарқатувчи блокига
ўтади, ва қолип тиргакларида мустаҳкам қилиб маҳкамланади. 
Қолип арматура симини ўраш жараёнида керакли бўлган бўйлама ва 
кўндаланг ҳаракатланадиган пинол блокининг тагида қўзғалмас қилиб
ўрнатилади ва маҳкамлаб қўйилади. Ўзи юрадиган ўровчи машинадан
фойдаланилганда ҳам узлуксиз арматуралашнинг схемаси худди шундай. Бу
холда қолип ёки стенд қўзғалмас холда бўлади. Уларнинг бўйи бўйича
машина юради; бир вақтнинг ўзида унинг йўналишига перпендикуляр
йўналишда каретка юради. Арматура симини ўраш ана шундай усул билан 
амалга оширилади 

---

Ўровчи машина автоматик равишда арматура симини ўрашни бошлаш ва 
тугатиш вақтида уни маҳкамлайди ва кесади. Темир-бетон
Конструкцияларни узлуксиз арматуралаш кўп меҳнатни талаб этадиган
арматура ишларини механизатсиялаш ва автоматлаштириш имконини беради.
Темир-бетон Конструкцияларни тайёрлашда узлуксиз арматуралаш 
усулидан қуйидаги икки турдаги олдиндан зўриқтирилган
Конструкцияларни тайёрлашда фойдаланиш мумкин: 
а) арматуранинг хамма қисми тайёрланадиган Конструкциянинг ичида 
жойлашади ва пўлат сим ёки арқон махсус пўлат втулкалар атрофидан
айлантириб ўтказиладиган ички анкерли Конструкциялар; 
б) ташқи вақтинчалик анкер-тиргакли бўлиб, пўлат сим ёки арқон
улар атрофидан айлантириб ўтказилиб тортилади ва пўлат сим ёки арқон
бетон қотгунага қадар ана шу анкер-тиргакларга тортилган холда туради.
Бетон қотгандан кейин ташқи чиқиб турган илмоқ кесилгандан сўнг бетон
ичида хар хил йўналишда анкерланган тўғри чизиқли арматурагина қолади. 
Босимли темир-бетон қувурларни тайёрлашда металл ёки темир-бетон 
ўзакка спирал арматурани узлуксиз ўрашда ўраш станокларидан кенг 
фойдаланилади (4.27 - расм).