Қилиниши натижасида ноқулай иқтисодий аҳволга тушиб қолиниши ёки инқирозгаюзтутилиши

амалгаоширишигайўлқўймайди;

ҳарқандаймуомалаларнимувофиқлаштириштизимимавжуд;

инвентаризациямунтазамравишдаўтказилади;

бухгалтерияҳисоботлариварежаданчетгачиқишлартаҳлилқилинади.
Агар ҳар кунлик иш ички назоратостида бўлса,даромадлар кўпаяди.
Кундаликишишончлибўлсадаромаднийўқо-
тишхавф-
хатариҳампасаяди.
Ички назоратнингтузилиши турли хил бўлиши,корхона фаолияти,унинг
ҳажми,ЭҲМ биланжиҳозланганлиги,раҳбариятнингшахсанназоратқилаолиш
имкониятларивакўплаббошқаомилларгабоғлиқ.
Аудиторичкиназораттизиминиўрганиш вабаҳолаш жараёниниўтказиш
ҳамдаҳужжатлаштиришдақуйидагинамунавийшаклларданфойдаланишизарур:

махсусишлабчиқилгантестлар;

раҳбарходимларвабухгалтерияходимларинингфикрларинианиқлаш учун
намунавийсаволларрўйхати;

махсусбланкаларватекширувварақалари;блоксхемаларваграфиклар;

камчиликларрўйхати,баённомаларёкидалолатномалар.
Ўзбекистон Республикаси «Аудиторлик фаолияти тўғри-
сида»ги қонунида
ичкиназоратгатаалуқлиқандайдирмахсусталабларйўқ.Шунингучунаудитор
ичкиназораттизиминибаҳолашдаиккитаомилгатаянади:

ичкиназоратнингмақсадикорхонараҳбариятиучунҳам,аудиторучунҳам
бир хил - бухгалтерия ҳисоботининг ишончлилиги ва объективлигини
таъминлаш;

аудиторликҳисоботинингтаҳлилийқисмидаичкиназоратҳо-
латиниэкспертиза
қилишнатижалариниаксэттиришзарур.
Ички назорат тизимини баҳолашнинг асосий мақсади аудитни
режалаштириш, шунингдек аудиторлик амалларининг турларини, ўтказиш
вақтини ва ҳажмини аниқлаш учун пухта замин яратиб,уларни аудиторлик

---

текширувинингдастурида акс эттиришдан иборат.Фараз қилайлик,аудитор
томонидандастлабкиаудиторликтекширувидастуритайёрланганвауолдинда
турганишларнингборишитўғрисидамаълум тасаввургаэга.Дастлабкидастур
сифатида ўтган йилги аудиторлик текширувининг дастури олиниб,мижоз-
корхонадагиичкиназораттизиминидастлабкитаҳлилқилиш васамарасизлик
хавф-
хатаринибаҳолашнатижаларигамувофиқтузатишларкиритилади.
Аудиторлик текшируви дастури молиявий ҳисоботдаги ахборотларнинг
ишончлилигинитасдиқлашгақаратилганамалларрўйхатиданиборат.Ҳарбир
аудиторликамалинингтури,ўтказиш вақтивамиқёсианиқланиб,умолиявий
ҳисоботнингбирёкибирнечакўрсаткичларибиланбевоситабоғлиқ.Аудиторлик
амалларинингеттитаасосийтуримавжуд:қайтасанаш,кузатиш,тасдиқлаш,
оғзакисўров,ҳужжатларнитекшириш,нусхакўчиришватаҳлилқилишамаллари.
Аудиторликамаллариниўтказишвақтитурличабўлишимумкин:баланстузгунга
қадарёкитузилганидансўнг.Бажариладиганамаллармиқёсиишларҳажмига
боғлиқбўлиб,ушбуамалларнисафарбарқилишчоғидабажарилишимумкин.
Ички назорат тизимини баҳолашнинг навбатдаги мақсади - бу уни
такомиллаштириш бўйичаконструктив таклифларишлабчи-
қишдир.Аудитор
ичкиназораттизиминиишлабчиқишдафаолиштирокэтиб,ўзтаклифларини
мижозга тақдим этиладиган махсус хатда баён қилади.Аудиторлар ушбу
таклифларни аудиторлик текширувининг элементи сифатида расман қабул
қилиб, уларни консультация хизматлари қаторига киритмайди. Берилган
таклифларгариояқилишёкиқилмасликнимижознингўзиҳалэтади.Таклифлар
баёнқилинганхатаудитжараёниякунланганидансўнгёзилади.
Хатдаичкиназораттизиминингмуаммоларибиланбоғ-
лиқфактларбаён
қилиниб,аудиторбуларҳақидамижоз-
корхонабошқарувинихабардорқилиши