Қилиниши натижасида ноқулай иқтисодий аҳволга тушиб қолиниши ёки инқирозгаюзтутилиши

аксэттирилади.
Ёнғиндансақлаш вақўриқлашниҳамдахўжаликюритувчисубъектларнинг

---

техникадан фойдаланиш қоидаларидакўрсатилган бошқамахсусталабларни
таъминлаш,уларфаолиятининазоратқилишхаражатлариҳамтекширилади.
Идорадан ташқари қўриқлаш харажатларини,бундай қўриқлаш талаб
қилинадиганмазкуришлабчиқаришгамахсусталаблармавжудбўлгандагина,
маҳсулот(
иш,хизмат)
лартаннархигакиритишмумкин.
«Харажатлартаркиби.....тўғрисидагиНизом»гамувофиқишлабчиқариш
фаолиятига тааллуқли жорий ижарага олиш билан боғлиқ харажатлар ҳам
маҳсулот(
иш,хизмат)
лартаннархигакиритилади.Ижаратўловларинимаҳсулот
(
иш,хизмат)
лартаннархигакиритиш бўйичаНизомдаҳечқандай чеклашлар
кўздатутилмаган.Хусусан,жорийтартибдаижарагаолинганасосийвоситаларни
таъмирлаш харажатлариниҳисобданўчириш кўплабмунозаралимасалаларни
юзагакелтиради.
Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик Кодексининг 548-
моддасида
белгиланган,ижарага олинган асосий воситаларни сақлаш бўйича умумий
қоидаларгамувофиқагардақонунёкишартномадабошқачатартиббелгиланган
бўлмаса,ижарагаолувчи мол-
мулкни яхши ҳолдасақлаши,ижарагаолинган
мулк-
мулкни ўз ҳисобидан жорий таъмирлаши ва сақлаш бўйича бошқа
харажатларни қилиши лозим.Ўз навбатида,агар қонун ҳужжатлари ёки
шартномадабошқатартибназардатутилганбўлмаса,ижарагаберувчиижарага
топширилганмол-
мулкниўзҳисобидантаъмирлашишарт(
547-
модда)
.Шундай
қилиб,шартномадатаъмирлаш ишларикўрсатилмаганбўлса,ЎзРФК547ва548
моддаларигамувофиқиштутилади.
Аудитмақсадидакўпҳоллардатаҳлилўтказилади,заруратгақарабижара
шартномалариюридикэкспертизаданўтказилади.Масалан,аудитортекширув
чоғидаижарагаолинганбинонитаъмирлаш харажатларинингтаннархгаолиб
борилишибиланбоғлиқмуомаланианиқлаган.Аммошартномадабарчатурдаги
мол-
мулкларни ижарага берувчи томон таъмирлаши кўрсатилган. Демак,
ижарага олувчи бинони таъмирлашга доир харажатларни таннархга асоссиз
киритган.Агаршартномадабундайҳолаткўрсатилмагандаэди,ундакорхона
ЎзРФК нинг610-
моддасигамувофиқтаъмирлаш харажатлариниўзҳисобидан
амалга ошириб, маҳсулот (
иш, хизмат)
лар таннархига киритгани асосли
ҳисобланарэди.
3.Асосийтармоқларданолинганмаҳсулотлартаннархиниҳисоблашни
текшириш.
Калькуляция
-буайрим турдагимаҳсулотларбирлигинингёкибутунтовар
маҳсулотларнингтаннархинианиқлаш усулидир.Калькуляциямуайянтурдаги
маҳсулотганисбатанхаражатларнигуруҳлаш усулисифатида,ишлабчиқариш
жараёнинингисталганбосқичидамаҳсулот(
иш,хизмат)
лартаннархинингҳар
бир таркибий элементини кузатиб бориш имконини беради.Шу боисдан,
маҳсулот(
иш,хизмат)
ларбирлигинингтаннархиниҳисоблашнитекширишишлаб
чиқаришхаражатлариаудитинингмуҳимбўлагиҳисобланади.
Аудиторхаражатларнингсарф-
харажатмоддаларибўйичауларнингмақсади
ва вужудга келиш жойларига қараб гуруҳланишини ҳамда бевосита ёки
билвосита йўл билан маҳсулот (
иш,хизмат)
ларнинг ҳар бир турига олиб
борилишинибилишизарур.Иқтисодиёттармоқларидасарф-
харажатлартаркиби
турлича ва тегишли тармоқ (
ёки тармоқлараро)йўриқномалар ва услубий
тавсияларбиланбелгиланади.
Маҳсулот (
иш,хизмат)