Қилиниши натижасида ноқулай иқтисодий аҳволга тушиб қолиниши ёки инқирозгаюзтутилиши

бошқабевоситавабилвоситахаражатлар,шужумладанишлабчиқариш
хусусиятигаэгабўлганустамахаражатлар.
Ишлаб чиқариш таннархига киритилмасдан,давр сарфлари таркибида
ҳисобгаолиниб,асосий фаолиятдан олинган фойдаҳисобидан қопланадиган
харажатлар:
а)
сотишхаражатлари;

---

б)
бошқарувхаражатлари(
маъмурийсарф-
харажатлар)
;
в)
бошқамуомалахаражатларивазарарлар.
3.Хужаликюритувчисубъектларнингумумхўжаликфаолиятиданолинганфойда
ёки кўрилган зарарларни ҳисоблаб чиқаришда ҳисобга олинадиган,унинг
молиявийфаолиятигадоирхаражатлар:
а)
фоизларбўйичасарфлар;
б)
хорижийвалютамуомалаларибўйичасалбийкурстафовутлари;
в)
қимматлиқоғозларгақўйилганмаблағларниқайтабаҳолаш;
г)
молиявийфаолиятгадоирбошқахаражатлар.
4.Фойда(
даромад)солиғини тўлагунга қадар бўлган фойда ёки зарарларни
ҳисоблабчиқаришдаҳисобгаолинадиганфавқулоддазарарлар.(19)
Аудиторхаражатлартаркибинибатафсилтаҳлилқилибчиқишиучунҳарбир
харажатгуруҳидагииқтисодийэлементларнитекширибчиқишилозим.
2.Асосийишлабчиқариштармоқлариниаудиторликтекширувиданўтказиш.
Ушбухаражатларгуруҳииқтисодиймазмунигакўрамаҳсулот(
иш,хизмат)
лар
таннархинингтаркибиниташкилэтувчиқуйидагиэлементларгабўлинади:
1.Ишлабчиқариш моддийхаражатлари(
қайтариладиганчиқиндиларқиймати
чегирилибташланганҳолда)
;
2.Ишлабчиқаришхусусиятигаэгабўлганмеҳнатҳақихаражатлари;
3.Ишлабчиқаришгатааллуқлиижтимоийсуғуртаажратмалари;
4.Ишлаб чиқариш аҳамиятига эга бўлган асосий воситалар ва номоддий
активларэскириши;
5.Ишлабчиқаришаҳамиятигаэгабўлганбошқахаражатлар.
Шунинг учун аудитор ҳар бир харажат элементи таркибининг «Низом»га
мувофиқлигигаишончҳосилқилишилозим.
«Ишлаб чиқариш моддий харажатлари»элементи таркибига ишлаб
чиқариладиганмаҳсулотнингасосиниташкилэтувчиёкимаҳсулотнитайёрлаш
(
ишларни бажариш ва хизматларни кўрсатиш)
да зарур таркибий қисм
ҳисобланган,четдансотиболинганхом-
ашёваматериаллар,бутловчибуюмлар
ваяримтайёрмаҳсулотлар,ишвахизматларҳамдаНизомдабелгиланганбошқа
харажатларкиради.(
1.1.1-
1.1.10бандлар)
Аудиторқайтариболинадиган чиқиндиларқиймати ваидиш ҳамдаўраш
материаллариқийматиуларнисотиш,фойдаланиш ёкиомборгакирим қилиш
мумкинбўлганнархдабаҳоланиб,маҳсулоттаннархигакиритиладиганмоддий
ресурслархаражатлариданчегирибташланганлигинианиқлашизарур.(
1.1.11-
банд)
.Шунингдек,мазкурэлементбўйичааксэттириладиганмоддийресурслар
қиймати уларни сотиб олиш нархидан,шужумладан бартер келишувларида,
қўшимча нарх(
устама)
дан, таъминловчи, ташқи иқтисодий ташкилотларга
тўланадиган воситачилик тақдирлашларидан,товар биржалари хизматлари
қийматидан,шу жумладан брокерлик хизматлари билан бирга,божлар ва
йиғимлардан,юклаш-
тушириш ҳамдаташишгаҳақ тўлашдан,ташқиюридик
шахслар томонидан амалга ошириладиган сақлаш ва етказиб беришга ҳақ
тўлашданкелибчиқибшаклланишиниҳамназардатутишизарур(
1.1.12-
банд)
.
Булардан ташқари аудитор маҳсулот(
иш,хизмат)
лар таннархига олиб
борилганмоддийресурсларнибаҳолашнингтўғрилигиниҳамтекширишикерак.
№4-