“ZAMONAVIY TA‟LIM TIZIMINI RIVOJLANTIRISH VA UNGA QARATILGAN KREATIV G„OYALAR,
TAKLIFLAR VA YECHIMLAR” MAVZUSIDAGI 37-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-AMALIY ON-LINE
KONFERENSIYASI
www
.
bestpublication.
uz
335
XUSUSIY KAPITALNING BUXGALTERIYA HISOBI VA AUDITINI
TAKOMILLASHTIRISH
Berdiyev Qahramon Hakimovich
Qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti
Buxgalteriya hisobi va audit kafedrasi katta o‘qituvchisi
Annotatsiya:
Mazkur maqola xususiy kapital xarajatlarni tо‗liq va ishonchli aks
ettirish hamda buxgalteriya hisobining xalqaro standartlari va boshqa me‘yoriy hujjatlar
talablari darajasida ilmiy jihatdan tadqiq etishga bag‗ishlangan.
Kalit sо„zlar:
kapital qо‗yilmalar, kapital qо‗yilmalarni о‗zlashtirish, yangi qurilish,
ishlab chiqarishini kengaytirish, kapital qо‗yilmalar harakati tо‗g‗risidagi hisobot.
Soʻnggi
yillarda mamlakatimizda, eng avvalo, iqtisodiyotning barcha tarmoqlarini
jadal
rivojlantirish, investitsiyaviy jozibadorlik va ishbilarmonlik faolligini oshirish, ishlab
chiqarish va xizmat koʻrsatish sohalarini kengaytirishga qaratilgan keng koʻlamli islohotlar
amalga oshirilmoqda. Shu bilan birga, elektr energetikasi tarmogʻida mavjud imkoniyat va
salohiyatdan yetarlicha foydalanilmayotganligi koʻzlangan islohotlarni
samarali amalga
oshirish va mamlakatni jadal rivojlantirishga toʻsqinlik qilmoqda.
Bozor iqtisodiyoti sharoitida mamlakatimiz iqtisodiyotini barqaror rivojlantirish,
shuningdek sanoat tarmoqlari tizimidagi yangi infratuzilmalarning moliyaviy holatini
mustahkamlash va iqtisodiy raqobatbardoshligini ta‘minlash
nihoyatda dolzarb
muammolardan biri hisoblanadi. О‗zbekistonda amalga oshirilayotgan investitsiya
siyosatining о‗ziga xos xususiyati mahalliy xomashyo resurslarini chuqur qayta ishlashni
ta‘minlaydigan, yuqori texnologiyalarga asoslangan yangi ishlab
chiqarishlarni tashkil
etishga qaratilgan investitsiya loyihalariga ustuvor ahamiyat berilayotganida namoyon
bо‗lmoqda.
Iqtisodiyotni erkinlashtirish va chuqurlashtirish sharoitida turli mulkchilikka
asoslangan tashkiliy-iqtisodiy jihatdan bir-biridan farq qiluvchi ko‗plab xo‗jalik
yurituvchi
subektlarning paydo bo‗lishiga zamin yaratildi. SHu munosabat bilan xo‗jalik yurituvchi
subektlarda buxgalteriya hisobning to‗g‗ri yo‗lga qo‗yilishi va uning ustidan nazoratning
samarali mexanizmini ishlab chiqish hozirgi kunning dolzarb vazifalaridan biridir.
Xususan, buxgalteriya hisobining ahamiyati sifatida xo‗jalik
yurituvchi subektlarda
hisob tizimining naqadar to‗g‗ri yuritilishi, xo‗jalikning iqtisodiymoliyaviy faoliyatini
o‗rganish va uning
holatiga xolisona baho berish, shuningdek iqtisodiy ko‗rsatkichlarning
samaradorligini aniqlash hamda nazoratini o‗rganish bugungi kunda talaba yoshlarga
muhim dastur vazifasini o‗taydi.
Mamlakatimiz hisob tizimida xо‗jalik subyektlarida kapital qо‗yilmalarni hisobga
olishning amaldagi tizimi sarflangan kapital xarajatlarni tо‗liq
va ishonchli aks ettirish,
loyihalarni moliyalashtirishga jalb etilgan mablag‗larni aniq maqsadga yо‗naltirish, kapital
qurilishni moliyalashtirishda mablag‗lar taqchilligini bartaraf etish hamda qurilishi
tugallangan obyektlarni foydalanishga о‗z vaqtida topshirilishini ta‘minlash imkonini