8. amaliy. Kun tartibini gigienik baholash. Oliy nerv faoliyati tipini aniqlash. Darsning maqsadi

 
Kasb-hunar kollej talabalarining kun tartibi 
Talabalar kun tartibini belgilashda ular zimmasiga tushadigan umumiy 
og’irlik, ularning yoshi va bajarish qobiliyatini hisobga olish lozim. Shunda 
organizmda dinamik stereo tip yuzaga kelib, hosil bo’lgan shartli refleks tufayli ish 
bajarish qobiliyatini asta-sekin fiziologik sharoitda oshirish mumkin bo’ladi. 
Dinamik stereotip o’smirlarda o’z-o’zidan shakllanmaydi, bu ish bajarishni 
takomillashtirish unga o’rganish va ko’nikish natijasida yuzaga keladi. 
Kasb-hunar kollej talabalarining o'quv kuni 6 soatni tashkil qilib. Agar ishlab 
chiqarish mashg'ulotlari ma’lum kunlarda o'tkazilsa, dars soat 8 dan boshlanishi 
kerak. Nazariy va amaliy mashg'ulotlar kun davomida almashib qo'yilishi, m a’lum 
kunlarda faqat nazariy, ma’lum kunlarda faqat amaliy mashg'ulotlar o'tishga 
nisbatan fiziologik jihatdan to 'g 'r i hisoblanadi. Talabalarning ishlab chiqarish 
ta’imini yo'lga qo'yishda turli yo'nalishdagi kasb-hunar kollejlarning sanitar sharoiti 
katta rol o'ynaydi. Shovqin, tebranish, havoning ifloslanishi va changi, xona 
haroratining ko'tarilishi kabi kuchli ta’sirlovchilar e’tiborga olinadi. Talabalarning 

---

barchasi ish uslubiga qarab himoya moslamalari (oyoq kiyimlari, xalat, maxsus 
ko'zoynaklar, qo 'lqoplar va h.k.) bilan ta’minlanishi kerak. 
Kasb-hunar kollej talabalari o'quv korxonalarida amaliy mashg'ulotlarni 
boshlashlaridan avval sanitariya va gigiyena hamda texnika xavfsizligidan saboq 
olishlari kerak. Bunda ishlash jarayonida qanday gigiyenik qoida va tadbirlarga 
rioya etish va avariya holati yuz berganda, tibbiyot xodimlari kelguncha o'z-o'ziga 
yordam berish usullarini o'rganadilar. 
Talabalar kuniga uch mahal gigiyenik talablarga ko 'ra energetik harajatlarini 
hisobga olgan holda ovqatlanishlari kerak. Ovqatlanish uchun 40-60 daqiqa 
ajratiladi. Kasb-hunar kollejlarida ishlab-chiqarish ta’limi albatta mehnatni himoya 
qilish qonunlariga tayangan holda ishlab chiqiladi. 
Talabalar ish kunining 70-75% da ishlab chiqarishda band bo’lishlari lozim. 
Kasb-hunar kollej talabalariga korxonalar tartibida qulay sharoit yaratish hamda 
qobiliyatini oshirish maqsadida mart oyining oxirida yoki aprel oyining boshida bir 
haftalik ta’til beriladi. Har kuni talaba ikki soat ochiq havoda bo'lishlari, sport bilan 
muntazam shug'ullanishlari kerak. Bular talabalar kun tartibidagi asosiy 
sog'lomlatiruvchi omil hisoblanadi. 
Talabalar ijodiy ishlarga munosabatlar, turli mavzularda o'tlcaziladigan 
suhbat va kechalarga, kontsert, xalq xo'jaligi yutuqlari zallariga ekskursiya va 
suhbatlarga jalb qilinishlaridan oldin va o'qish davrida takror tibbiy ko'rikdan o'tib 
turishlari kerak. Sog'ligida biror nuqsoni bo'lgan talabalar tibbiy ko‘rikdan o'tkazilib, 
sog'ligi bo'yicha guruhlari aniqlanadi va ularga tegishli davo tadbirlari tavsiya 
qilinadi.