Házirgi qaraqalpaq ádebiyatı hám ádebiy process 1-tema: Kirisiw, házirgi qaraqalpaq ádebiyatı pániniń maqseti hám wazıypaları

"Shırashılar"
romanında psixologizm basım bolıp, onda turmıs shınlıǵı keń epikalıq 
masshtabta alınıp, qaharmannıń elesletiwleri hám eske túsiriwleri menen konkret sol 
qaharmanlar háreket etetuǵın sharayat parallel qoyıp súwretlenedi. 
Bas qaharman Esjan ǵarrı ómirinen tańlap alınǵan bir aqshamlıq waqıya romannıń 
syujetlik ózegin quraydı. Ol kishkene ǵana, bar bolǵanı jeti úyli qaraqalpaq awılında jasaydı. 
Sońǵılıǵında jawgershilik sebepli awılda tek eki xojalıq ǵana qaladı. Romanda jámiyettegi 
ózgerislerden uzaqta, biytárep jasap atırǵan Esjan ǵarrınıń revolyutsiyalıq háreketlerge aralasıwı 
qızıqlı bayanlanadı.
Esjan ǵarrı ózine tán xarakterge iye. Ol sadalıǵı menen aq kókirekligi basım, qarapayım 
awıl adamı. Onıń ómirdiń mánisi, mazmunı haqqında óz túsinigi, filosofiyası bar. Kúndelikli 
turmıstıń ǵalma-ǵalı, óz mashqalası menen tınısh jasawdı qáleydi. Oǵan basqa hesh nárse kerek 
emes. Hár kúni mal-halǵa, qora -qopsıǵa qaraw, jaz bolsa egin-teginge qaraw, qıs túsip muz 
qataman degenshe hár kúni keshte dáryada kemeler qayırlap qalmaw ushın shıra jaǵıw-onıń 
kúndelikli talabı, turmıslıq mashqalası. Shırashılıq etkeni ushın xojeyinnen azın-awlaq pul aladı. 
Soǵan qánáhát etip jasay beredi. 
Sorawlar: 
1.Sh. Seytovtıń qanday prozalıq toplamları bar? 
2. Sh. Seytovtıń qanday povestlerin bilesiz? 
3. Jazıwshınıń romanları haqqında aytıp beriń.
 
Ádebiyatlar: 
1.
Пахратдинов Ә., Алламбергенов К., Бекбергенова М. ХХ әсир қарақалпақ әдебияты 
тарийхы. Сабақлық. – Н.: Билим, 2011. – 608 бет. 
 

---

103 
2.
Allambergenov K., Orazımbetov Q., Paxratdinov Á., Bekbergenova M. ХХ ásir 
qaraqalpaq ádebiyatı tariyxı. II bólim: XX ásir qaraqalpaq ádebiyatınıń kórnekli wákilleriniń 
ómiri hám dóretiwshiligi. Joqarı oqıw orınları ushın sabaqlıq. Tashkent, «Sano-standart», 
2018. 
– 
304 bet. 
4.
Оразымбетов Қ. Ҳәзирги қарақалпақ лирикасында көркем формалардың 
эволюциясы ҳәм типологиясы. – Нөкис: Билим, 2004. – 188 бет. 
5.
Нуржанов П. Ғәрезсизлик дәўириндеги қарақалпақ прозасы. «ХХ әсир қарақалпақ 
әдебияты» пәни бойынша қосымша оқыў қолланбасы. – Н.: Билим, 2003. – 188 бет. 
6.
Ахметов С. Қарақалпақ совет поэзиясы. – Нөкис: Қарақалпақстан, – 404 бет. 
7.
Есемуратов Г. И.Юсуповтың поэзиясы. – Нөкис: Қарақалпақстан, 1976. – 116 бет.
8.
Жәримбетов Қ., Нуржанов П., Турдыбаев Қ. Ғәрезсизлик дәўириндеги қарақалпақ 
әдебияты. Оқыў қолланба. – Тошкент: «Cho’lpon», 2019, – 120 бет.