O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti “Neft va gaz” fakulteti

40.3-rasm
. 
Tabiiy gazni tashishga tayyorlashning texnologik sxemasi: 
1
- ajratgich; 
2
– rekuperativ issiqlik almashgich; 
3
–ajratgich-absorber; 
4, 5, 9
- shtuser; 
6
–fazali ajratgich; 
7, 8
- issiqlik almashgichlar. 
Tabiiy gazni tashishga tayyorlash usuliga pog‘onali ajratish, pog‘onalar oralig‘ida 
gazni sovitish, har bir ajratish pog‘onasidan keyin olingan barqarorsiz kondensatni 
gazsizlantirish va sovitish, eng oxirgi ajratishni ajratgichning eng yuqori zonasida 
ajratib tozalangan gazning hamma ajratish pog‘onalaridagi kondensatni qarshi oqim 
bilan kontaktlashtirish amalga oshiriladi. 
Taklif qilingan usul quyidagi tartibda amalga oshiriladi: 
Dastlabki gaz ajratgichga 1 beriladi, u yerda 13,3 MPa bosim va 21 °S da 
mexanik aralashmalarni va suyuqlikni (kondensat va suvni) bо‘linishi sodir bо‘ladi.
Gaz 1 ajratgichdan rekuperativ issiqlik almashgichda 2 ajratgich-absorberdan 3 
keladigan gaz oqimi bilan manfiy -12 °S.gacha sovutiladi. Keyin u shtuserda 4 
drosellanadi, gaz bunda minus -30 °S haroratgacha sovutiladi.Suyuqlik fazasi 1 
ajratgichdan 5 shtuserda 8MPa bosimgacha drosellanadi va shu bosimda uch fazali 
bо‘lgichga 6 yо‘naltiriladi va 14 °S.da fazalarga bо‘linishi sodir bо‘ladi. Suyuqlik fazasi 
uch fazali ajratgichdan (shamollatilgan uglevodorodli kondensat ) issiqlik 
almashtirgichlarda 7 va 8a sovitiladi, keyin esa ajratgich-absorberni yuqori qismini 
sug‘orishga absorber sifatida yо‘naltiriladi. Ajratgich-absorberdagi rejim quyidagicha: 
bosim 7,8 MPa , harorat manfiy -26-30 °S. Ajratish zonasida rekuperativ issiqlik 

---

358 
almashgichda 3 sovutishda kondensatsiyalangan va shtuserda 4 drosellangan gazdan 
suyuqlik fazasi ajralib chiqadi. Jihozning 3 absorbssiya zonasida uch fazali ajratgichdan 
6 olingan gazdan olindan sovitilgan uglevodorodli kondensatni sug‘orish hisobiga 
gazdan qо‘shimcha miqdordagi uglevodorodlar olinadi. Bug‘lantirish zonasidagi 
(jihozning pastki qismidan) nobarqaror kondensatga qarshi oqim bilan gaz 
gazsizlantirish uchun 6 ajratgichdan beriladi. Bunda nobarqaror kondensatdan issiqlik 
va massa almashinish evaziga barbotajda issiqlik gazi bilan gazsizlantirishda yengil 
komponentlarning bir qismi (azot, metan, etan) ajraladi. Gazsizlantirilgan uglevodorodli 
kondensat (absorbent bilan tо‘yintirilgan) jihozdan 3 chiqqandan keyin shtuserda 9 
drossellanadi, issiqlik almashtirgichda 8 uch fazali ajratgichdan 6 olinadigan kondensat 
oqimi bilan qizdiriladi va kondensatni barqarorlashtirish qurilmasiga beriladi. 
Samaradorlik-
tabiiy gazni tashishga tayyorlashning taklif qilingan usulining samaradorligi 
energiya sarfini kamaytirish va nobarqaror kondensatdagi yengil komponent birikmalarini 
birikishini kamaytirish hisobiga erishiladi. 
3.Gaz suyuqlik aralashmasidan gazni ajratish usullari 
Taklif qilingan usul gaz suyuqlik aralashmasini ajratish uchun mо‘ljallangan. 40.4-
rasmda qurilmaning sxemasi keltirilgan.