Болалар ёшида учрайдиган тиш каттик

 
Yopishgan X-zanjirli resessiv gipomaturatsiyali yo`l-yo`l faqat ayollarda 
uchraydigan ITA. 
Tishlar toj qismida asosan ularning vestibulyar yuzasida, bir xil nomli 
tishlarda xar xil uzunlikdagi yul-yul shakilli emal o`zgarishlari kuzatiladi. Ular 
soni bir xil bo`lmaydi, bir tishda ko`proq, ikkinchisida ozroq, ularning 
joylashuvida xam simmetrik xolatni ko`rmaymiz. Yullarning emali xar xil tusda-
Ba’zilari odatdagidek tiniq, ba’zilari xira, bo`rsimon oq, och-sariq yoki och-
jigarrang tisda bo`ladi. Tishlar toj qismi emali silliq, emal qalinligi buzilmagan. 
Emal qattiqligini biroz yuqotgan. Vaqt o`tishi bilan chaynov tishlar yuzasida 
yoriqlar, emalning sinib, bo`laklarga ajralishi kuzatiladi. Bu xol o`z navbatida 
tishlarning patologik siyqalanishiga va tishlar giperesteziyasiga sabab bo`ladi. Bu 
xastalik sut tishlarida xam, doimiy tishlarda xam uchraydi.
ITAning gipominerallashgan 2 xil klinik shakli kuzatiladi.
 
Autosom-dominant to`liq minerallashmagan ITA. 
Mazkur xastalikda dastlab tish toj qismi emali silliq, qalinligi buzilmagan, 
rangi oq-bo`rsimondan och-jigarrang tusgacha, tishlar orasida tremalar mavjud 
emas. Emal qavatida zond yuritilganda uning zichligini pasayganligini, zond botib 
kirishi mumkin soxalari mavjudligini, yoki bo`lmasa yekskavator yordamida 
emalni dentindan ko`chirish mumkinligi guvoxi bo`lamiz. Vaqt o`tishi bilan emal 
rangi to`q jigarrangga aylana boshlaydi, emalda yoriqlar, emal ko`chishi, kuchli 
patologik siyqalanishi, ayrim xollarda emal ko`chishi giperesteziyaga olib 
kelganligini kuzatamiz. Bu xastalik bilan sut xam doimiy tishlar kasallanadi.
 
Autosom-resessiv to`liq minerallashmagan ITA. 
Tishlar chiqqan dastlabki davrlarda tish toj qismi emali silliq, odatdagi 
qalinlikda, zichligi ancha pasaygan, zond botirganda uning sanchilishi mumkinligi 
aniqlanadi. Emal ekskavator yordamida dentindan oson ko`chadi. Tishlar orasida 
tremalar yuq. Tez orada emal to`q tusga kirib, unda yoriqlar xosil bo`la boshlaydi, 
sinib dentindan ajrala boshlaydi. Kuchli patologik siyqalanish, giperesteziyaga va 
emal to`qimasining qovjirab ajralib tushishiga olib keladi. Bu esa o`z navbatida 
tezda tremalar xosil bo`lishi va dentin to`qimasini ochilib qolishiga sabab bo`ladi. 
Emal to`qimasi faqatgina tishlar bo`yin soxasidagina saqlanib qoladi.