Oʻzbekiston Respublikasi Oliy va oʻrta maxsus taʼlim vazirligi Mirzo Ulugʻbek nomidagi Oʻzbekiston Milliy Universiteti Tarix fakulteti Tarix

Chilonzor arigʻi. 
Gidronim “chilonzor” toponimi bilan bogʻliq. 
“Chilonzor” toponimi “chilon” va “zor” soʻzlaridan iborat boʻlib, “chilon jiyda 
oʻsadigan bogʻ” maʼnosini anglatadi. Biroq, N.G.Malliskiyning fikricha, 
Chilonzor aslida Chinorzor, yaʼni “chinor bogʻi” demakdir. Yuqorida biz XIX asr 
oxiri – XX asr boshlarida Toshkent shahri hududida va atrofida mavjud ariqlar, 
ularning nomi, soni, qaysi joylar (tuman, mahalla, mavzelar)dan oqib oʻtishi, 
xoʻjalik ahamiyati, va nihoyat, nomlanish xususiyatlari hamda ayrim 
gidronimlarning etimologiyasi xususida toʻxtalib oʻtdik. Umuman olganda, 
shahardagi oqib oʻtgan ariqlarning vujudga kelishi vaqt jihatdan turli davrlarga 

---

toʻgʻri keladi. Shu bois, ularning nomlanishida 
forscha, arabcha, turkiy, ruscha
toponimik qatlamlarga mansublik kuzatiladi. Tadqiqot natijasida maʼlum boʻldiki, 
mazmun jihatdan gidronimlar joyning tabiati, ariq oqib oʻtadigan joyining nomi, 
yaqinidagi ijtimoiy-xoʻjalik inshootlari, mahallalar, taniqli shaxslar, tarixiy 
voqealar bilan bogʻliq boʻlgan. Vaqt oʻtishi bilan baʼzi gidronimlar asl shaklida 
saqlangan, ayrimlari esa isteʼmol davomida talaffuzda bir muncha oʻzgargan. 
Yangi shaharning asosiy va yirik koʻchalari. 
Manbalardan maʼlum boʻlishicha, XIX asrning 70-yillaridan boshlab Yangi 
shahar hududida qurilish ishlari jadallashib borishi jarayonida yangi koʻchalarning 
soni ortib borgan. Koʻchalar uzunligi, kengligi, shahar markaziga yaqinligiga 
qarab birinchi va ikkinchi toifa (kategoriya)dagi koʻchalarga ajratilgan. Jumladan, 
shahar markaziga yaqin joylashgan yoki oʻlchami katta boʻlgan asosiy 
shohkoʻchalar
(
prospektlar
) – Moskovskiy, Lagerniy, Salarskiy, Sadoviy, 
Kuyulyukskiy, Xivinskiy, Kokandskiy, Namanganskiy, Marinskiy, Voronsovskiy, 
Maxramskiy, Obuxa, Konstantinovskiy va 
koʻchalardan
– Sobornaya, 
Romanovskaya, 
Chernyayevskaya, 
Injenernaya, 
Samarkandskaya, 
Turkestanskaya, 
Urgutskaya, 
Ikanskaya, 
Auliyeatinskaya, 
Irdjardskaya, 
Zerabulakskaya, Peterburgskaya, Uratyubinskaya, Jizzakskaya va ular orasidagi 
berk koʻchalar birinchi toifa sanalgan; markazdan uzoqroqdagi hamda kichikroq 
shohkoʻchalar – Assakinskiy, Skobelevskiy, koʻchalardan – Uchitelskaya, 
Shaxrisabzkaya, Vladimirskaya, Varvarinskaya, Strelkovaya, Gospitalnaya, 
Sapyornaya va berk koʻchalardan – Bazarniy, Konvoyniy, pereulki № 1–12 va 
boshqalar ikkinchi toifa hisoblangan.