Ўзбекистон республикаси ташқи ишлар вазирлиги

)
0
P
X
/P
Y
Xнинг нисбий нархи
RS
1
(P
X
/P
Y
)
1
Q
1
(q
X
+ q*
X
)/(q
Y
+ q*
Y
)
Xнинг нисбий таклифи
 
Экспортни рағбатлантиришга йўналтирилган иқтисодий ўсиш 
A мамлакатда меҳнатнинг ҳажми кўпайяпти, бу эса, унинг нархини, яъни 
иш ҳақини пасайишига олиб келади. Меҳнат сиғими юқори бўлган X 
маҳсулотнинг ишлаб чиқариш миқдори ўсяпти, капитал сиғии юқори бўлган Y 
маҳсулотнинг ишлаб чиқариш миқдори камайяпти. Экспорт товарининг ишлаб 
чиқарилиши кенгайиши натижасида унинг экспорт ҳажмини ошиши 
кузатиляпти (1.29 - расм). 
L↑, К = const → w↓ → Qx↑, Qy↓ → Qexp↑. 
Ҳолат 
Ишлаб 
чиқариш 
ҳажми 
Истеъмол 
ҳажми 
Экспорт/Импорт 
Меҳнат таклифи 
ўсишидан 
олдин: 
Qx=80 
Qy=20 
Qx=40 
Qy=60 
Qexp=40 
Qimp=40 

---

98 
Меҳнат таклифи 
ўсишидан 
кейин: 
Qx=110 
Qy=15 
Qx=50 
Qy=75 
Qexp=60 
Qimp=60 
Кичик мамлакатда экспорт маҳсулотининг ишлаб чиқариш миқдори 
ўсиши натижасида вужудга келган жаҳон нархи даражасида мамлакат кўпроқ 
экспорт қилади ва у истеъмол қиладиган Y маҳсулотнинг чет эл етказиб 
берувчиларига кўпроқ боғлиқ бўлади.
Расм 1.29. Экспортни рағбатлантиришга йўналтирилган иқтисодий 
ўсиш 
 
 
Агар иқтисодиѐтда рўй бераѐтган ўзгаришлар Х маҳсулотнинг жаҳон 
Агар иқтисодиѐтда рўй бераѐтган ўзгаришлар Х маҳсулотнинг жаҳон нархига 
таъсир эта олганида, бу унинг пасайишига олиб келар эди, чунки Х маҳсулотни 
экспортга таклифи кўпайди. Шундай қилиб, экспортни кенгайтирадиган ўсиш 
жаҳон савдосини кўпайишига олиб келади ва экспорт маҳсулотининг нисбий 
нархини пасайишига олиб келиши мумкин. 
C2 
C1 
S1 
S2 
Qx 
110 
80 
50 
40 
0 
15 20 60 75 Qy 

---

99 
Катта иқтисодиѐтда меҳнатнинг ҳажми кўпайиб, унинг нархи пасайиши 
кузатиляпти. Меҳнат сиғими юқори бўлган X маҳсулотнинг ички ишлаб 
чиқариш миқдорининг ортиши жаҳон миқѐсида унинг нисбий таклифи 
кўпайишига ва нисбий нархи пасайишига олиб келади (1.30 - расм).
L↑ → w↓ → Qx↑, Qy↓ → (Qx/Qy)↑. 
РPF
0
→ PPF
1
. 
(Pх/Py)
0
→ (Pх/Py)
1
. 
22