|
“PEDAGOGIK MAHORAT” ILMIY-NAZARIY VA METODIK JURNAL 2021, Maxsus son
42
3.
Xalq qoʻshiqlarining oʻquvchilarni umumiy dunyoqarashlarini kengaytirish uchun amaliy jihatdan
ahamiyatliligi. Bu oʻrinda qoʻshiqlarni janr (alla, yalla, katta ashula, ashula, terma va h.k.) va mavzu jihatidan
(tarixiy, harbiy, vatanparvarlik, mehnat va mavsumuy, marosimiy, diniy va h.k.) rang-barangligi, shuningdek,
turli sanalar va bayramlar bilan bog’liqligiga e’tibor berish maqsadga muvofiqdir.
4.
Xalq qoʻshiqlarining oʻquvchilarni badiiy–estetik tarbiyalash bilan ularning boshqa fanlarni
oʻzlashtirishlariga ijobiy ta’sir etishi. Bu oʻrinda qoʻshiqlarni oʻrganish va kuylash jarayonida musiqani boshqa
fanlar bilan aloqadorlik xususiyatlari (oʻyin, ritmik harakatlar bajarish, adabiy, tarixiy ma’lumotlar, nazariy
tahlil kabilar)dan foydalanishga e’tiborni qaratish kerak.
5.
Xalq qoʻshiqlarining oʻquvchilar tomonidan oʻzlashtirish uchun qulayligi va tushunarliligi.
6.
Xalq qoʻshiqlarini tanlashda mahalliy manbalarga tayanish. Bu oʻquvchilarda mahalliy an’analarga
qiziqish va ijodiy tashabbuskorlik fazilatlarini shakllantirishda muhim omil boʻladi .
7.
Boshqa xalqlarga tegishli qoʻshiqlardan ham repertuarga kiritish.
Bunday yondashuv turli xalqlar qoʻshiqlarini oʻzaro mushtarak va oʻziga xoslik jihatlarini qiyosiy tahlil
qilish orqali oʻquvchilarda boshqa xalqlar madaniyati va san’atiga hurmat va ma’lum tushunchalarning
shakllanishiga ijobiy ta’sirini koʻrsatadi. Musiqa madaniyati darslarida hamda musiqiy toʻgaraklari faoliyatida
xalq qoʻshiqlarini tanlash va ulardan foydalanishda, estrada yoʻnalish orqali jamoa boʻlib kuylatishda ta’kidlab
oʻtilgan pedagogik mezonlarga har bir oʻqituvchi oʻz imkoniyati, mavjud pedagogik shart–sharoitlarni hisobga
olgan holda ijodiy yondashishlarini taqozo etadi. Ayni chog’da, musiqa ta’limiga xos boʻlgan mustaqil
repertuar tanlash
imkoniyatlari bunday yondashuvlar zaruriyatini vujudga keltiradi .
Bolalarni estetik ruhda tarbiyalashda musiqa fanining ahamiyati juda kattadir. Keyingi yillarda bolalar
va oʻsmirlarning musiqaviy–estetik tarbiyasini rivojlantirishda ancha oʻzgarishlar boʻldi. Musiqa fani boʻyicha
pedagog kadrlar tayyorlash kengaydi, bolalarning musiqiy badiiy–havaskorlik faolligi oshdi. Bolalarda estetik
tarbiyani rivojlantirishda birinchi navbatda maktabning roli juda kattadir. Maktabda estetik tarbiyaning asosi
boʻlgan musiqa, pedagog rahbarligida va yordamida muntazam ravishda olib boriladi .
Musiqa oʻqituvchisi hamda toʻgarak rahbari boshchiligida oʻquvchilarning sekin–asta musiqiy eshitish
qobiliyatlari oʻsa boradi. Berilgan asarni tahlil qilishni ya’ni, kuy, uning garmoniyasini oʻziga xos
xususiyatlari, ritm, dinamik holatlar, lad tuzilishi va ularning oʻzaro bog’liqligini oʻrgana boradilar. Shuni
aytib oʻtish joizki, oʻquvchilar musiqaviy malakalari, musiqaviy fikrlash doirasi qanchalik keng, ularning
estetik hissiyotlari va musiqaviy idroklari qanchalik yorqin boʻlsa, umumiy musiqaviy darajalari uchun
shunchalik keng imkoniyatlar yaratiladi .
Ayni damda bu darajani bir–biri bilan bog’liq boʻlgan ikki yoʻl:
1.
Umumta’lim maktablarida estrada jamoa qoʻshiqchiligini yoʻlga qoʻyish va sinfdan tashqari bolalar
musiqaviy badiiy–havaskorlik toʻgaragi ishlari.
2.
Ularning oʻzlari nimani ijro eta olsalar, shuningdek, ularning estetik hissiyotlari, tushuncha va
qiziqishlariga yaqin boʻlgan, lekin biroz qiyinroq musiqani keng tanishtirish yoʻli bilan rivojlantirish mumkin
boʻladi.
Umumiy oʻrta ta’lim maktablarida estrada musiqiy toʻgaraklarni tashkil etish juda katta ahamiyatga ega.
Chunki, bolalar musiqa va san’at maktablarida badal toʻlovlarini toʻlash uchun ayrim oilalarning imkoniyatlari
chegaralangan. Farzandlarining esa qiziqishlari zoʻr va iqtidori ham yetarlichadir. Bunday imkoniyatni esa
bolalar umumta’lim maktablarining dars jarayonlarida hamda uning uzviy davomi sifatida musiqiy
toʻgaraklardan oladi. Shuning uchun ham musiqiy toʻgaraklar tashkil etish, ya’ni bolalar estrada ansambli
hamda xor jamoalarini tuzish katta ahamiyat kasb etadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
