Ўзбекистон республикаси ички ишлар вазирлиги а к а д е м и я с и ҳУҚУҚбузарликлар профилактикаси ва криминалогия

 
 

---

3 
 
 
МУНДАРИЖА: 
Аннотация………………………………………………………………….2 
Кириш………………………………………………………………………4 
I БОБ. . ҲУҚУҚБУЗАРЛИКЛАР ПРОФИЛАКТИКАСИ 
ЧОРА-ТАДБИРЛАРИНИНГ УМУМИЙ ТАВСИФИ…………….11 
1.1.-§ Ҳуқуқбузарликлар профилактикаси чора-тадбирлари тушунчаси 
ва таснифи
………………………………………………………………………11 
1.2.-§ 
Ҳуқуқбузарликлар 
профилактикаси 
чора-тадбирларининг 
ҳуқуқий асослари
………………………………………………………………..17 
II БОБ. ҲУҚУҚБУЗАРЛИКЛАР ПРОФИЛАКТИКАСИ 
ЧОРА- ТАДБИРЛАРИНИНГ ТУРЛАРИ…………………………….24 
2.1.-§Ҳуқуқбузарликлар умумий профилактикаси чора-тадбирларининг 
мазмуни
…………………………………………….............................…………24 
2.2.-§ Ҳуқуқбузарликлар махсус профилактикаси чора-тадбирларининг 
мазмуни
………………………………………………………………………….32 
2.3.-§ Ҳуқуқбузарликлар якка тартибдаги профилактикаси чора-
тадбирларининг мазмуни
……………………………………………………….44 
2.4.-§ 
Ҳуқуқбузарликлар виктимологик профилактикаси чора-
тадбирларининг мазмуни
……………………………………………………….72 
III БОБ. ҲУҚУҚБУЗАРЛИКЛАР ПРОФИЛАКТИКАСИ 
ЧОРА
-
 ТАДБИРЛАРИНИ ҚЎЛЛАШ АСОСЛАРИ ВА ТАРТИБИ. 
3.1.-§ Ҳуқуқбузарликлар профилактикаси чора-тадбирларини қўллаш 
асослари
…………………………………………………………………………83 
3.2.-§ Ҳуқуқбузарликлар профилактикаси чора-тадбирларини қўллаш 
тартиби
…………………………………………………………………………..93 
Хулоса 
Адабиётлар рўйхати 
Шартли қисқартмалар рўйхати 

---

4 
КИРИШ
 
Битирув малакавий ишининг долзарблиги.
 
Ички ишлар органлари 
тизимида чуқур ва хар томонлама ислохотларнинг амалга оширилиши
бевосита Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 10 апрелдаги 
«Ички ишлар органлрининг фаолияти самарадорлигини тубдан ошириш, 
жамоат тартибини, фуқаролар ҳуқуқлари, эркинликлари ва қонуний 
манфаатларини ишончли химоя қилишни таъминлашда уларнинг 
маъсулиятини кучайтириш чора-тадбирлари туғрисида »ги ПФ-5005 – сонли 
фармонида хам ўз ифодасини топган. Бундан кўзланган мақсад, Ўзбекситон 
Республикаси Презеденти Ш.Мирзиёевнинг таъбири билан айтганда, 
«...келажакда эл юртимизнинг ишончи ва мехрини қозонган, том маънодаги 
ҳалқпавар ички ишлар тизимини яратишимиз керак». 
1
Мамлакатимизда жиноятчиликка қарши кураш ва уни олдини олиш 
борасида ички ишлар оргонларининг фаолияти замон талабларига жавоб 
берадигин даражада тубдан ислох қилинди.
2016 йил 16 сентабрьдаги “Ички ишлар оргонлари тўғрисида” ги қонуни, 
2017 йил 10 апрельдаги “Ички ишлар оргонлари фаолияти самарадорлигини 
тубдан ошириш жамоат тартиби, фуқаролар ҳуқуқлари, еркинликлари ва 
қонуний манфатларини ишончли химоя қилинишини таьминлашда уларни 
маьсулиятини кучайтириш чора тадбирлари тўғрисида” ги ПФ-5005 сонли 
Фармони, 2017 йил 12 апрельдаги “Ички ишлар оргонлари фаолиятини янада 
такомиллаштиришга доир ташкилий чора-тадбирлари тўғрисида” ги ПҚ-2883 
сонли Қарори, 2017 йил 18 апрелдаги “Ички ишлар оргонлари 
ҳуқуқбузарликлар профилактикаси бўлинмалари фаолиятини тубдан 
такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПҚ-2896 сонли Қарори, 
“Ички ишлар оргонлари таянч пунктлари рофилактика инспекторларини 
1
Ш.Мирзиёев. Конституция эркин ва фаровон хаётимиз, мамлакатимизни янада 
тараққий эттиришнинг мусахкам пойдеворидир. Президент Шавкат Мирзиёевнинг 
Ўзбекистон Республикаси Конституцияси қабул қилинганининг 25 йиллигига бағишлаган 
тантанали маросимдаги маърузаси // Постда. -2017 . - 8 дек.

---

5 
хизмат уй жойи билан таьминлашга доир қўшимча чора-тадбирлари 
тўғрисида” ги ПҚ-2906 сонли Қарори, 2018 йил 14 февралдаги “Тошкент 
шахрида жамоат тартибини сақлаш, ҳуқуқбузарликлар профилактикаси ва 
жиноятчиликка қарши курашишнинг сифат жиҳатдан янги тизиимни жорий 
этиш тўғрисида”ги Президент қарори натижасида Ички ишлар вазирлиги 
Ҳуқуқбузарликлар профилактикаси бош бошқармасининг таркибий 
тузилиши функсия ва вазифалари, ҳуқуқий асослари айниқса, Ички ишлар 
вазирлиги Ҳуқуқбузарликлар профилактикаси бош бошқармасининг 
ҳуқуқбузарликларни олдини олишдаги фаолияти замон талаблари даражасига 
жавоб берадиган даражада шакиллантирилди. Бу эса ўз навбатида ички 
ишлар органларининг профилактика хизматини рўли ва мавқейини кўтариш 
жиноятчиликка қарши кураш ва уни олдини олишда жамоатчилик ва ахоли 
билан бўладиган алоқасини мустахкамлаш имконини берди. 
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг 2001 йил 6 июньда 
“Жиноятчиликка қарши курашда Ички ишлар вазирлиги профилактика 
хизматининг рўлини кучайтириш тўғрисида” ги 247-41 сонли Қарори ҳамда 
Президентимизнинг 
2017 
йил 
14 
мартдаги 
“Ҳуқуқбузарликлар 
профилактикаси ва жиноятчиликка қарши курашиш тизимини янада 
такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида” ги ПҚ-2883 сонли Қарори 
қабул қилиниши натижасида профилактика хизматларининг фаолиятида янги 
тизимнинг шакилланишига асос солинди. 
Такидлаш керакки, 2014 йил 14 майда Ўзбекистон Республикасининг 
“Ҳуқуқбузарликлар 
профилактикаси 
тўғрисида”ги 
қонунинг 
қабул 
қилинганлиги бевосита жамиятда ҳуқуқбузарлик ва жиноятчиликнинг 
профилактикасини самарали ташкил этиш имкониятини берди. Мазкур 
қонуннинг қабул қилининши ўз навбатида Ички ишлар оргонларининг 
ҳуқуқбузарликлар ва жиноятчиликка қарши кураш фаолиятини ислох этиш 
борасидаги ислохотларни давоми хисобланади. 

---

6 
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2022 йил 28 январдаги
ПФ-60-сон фармони, 2022 — 2026 йилларга мўлжалланган янги 
Ўзбекистоннинг тараққиёт стратегияси тўғрисида Мамлакатимизни 2017 — 
2021 
йилларда 
ривожлантиришнинг 
бешта 
устувор 
йўналиши 
бўйича Ҳаракатлар стратегияси доирасида ўтган давр мобайнида давлат ва 
жамият ҳаётининг барча соҳаларини тубдан ислоҳ этишга қаратилган 300 га 
яқин қонун, 4 мингдан зиёд Ўзбекистон Республикаси Президенти қарорлари 
қабул қилинди.
2
Бугунги кунда ҳар бир маҳалла энг олис, чекка қишлоқ ва
овулларимизгача халқ билан ишлайдиган, унинг дарди ғамига хамдард, 
қувонч ташвишларига шерик ва хамнафас бўлишига маьнавий жихатдан 
қодир профилактика инспекторлари фаолият кўрсатишига керакли шарт-
шароитлар яратилди. Маҳаллага бунчалик эьтибор берилаётганлиги бежиз 
эмас албатта. Чунки, маҳалла хаётимиз мезони, яхши-ёмон ҳаракатлар 
ҳаммаси маҳаллада содир бўлади, яхши инсон хам, ёмон инсон хам 
маҳаллада вояга етади. 
Таькидлаб ўтиш жоизки, кейинги йилларда Ички ишлар органларининг 
таянч пунктлари негизида маьмурий худуддаги жамоат тузилмалари, айниқса 
фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари, яраштириш комиссиялари 
ҳамда диний маьрифат ва маьнавий-ахлоқий тарбия бўйича маслахатчилар 
билан ўзаро ҳамкорликни самарали ташкил этиши мумкин бўлган 
жиноятларнинг олдини олишга эришилмоқда. Мухтарам Президентимиз 
Шавкат Мирзиёев ўз маьрузаларида шуни алоҳида таькидладиларки: