Ona tili umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 7-sinfi uchun darslik

iliq qon yugurdi
” deganda 
muallif qanday manzarani tasvirlagan bo‘lishi mumkin? 
Shulardan xulosa qilish mumkinki, “badiiy matn”, “badiiy uslub”, “badiiy nutq” 
deganda sizni olamga, voqea-hodisalarga boshqacha bir nigoh bilan qarashga 
undaydigan, hissiy zavq ug‘otadigan til (matn) tushuniladi.
Quyidagi parchada ajratib ko‘rsatilgan so‘zlarning ma’no nozikliklariga diqqat qiling.
Ushbu so‘z va birikmalarning qaysilari o‘z ma’nosida, qaysilar, ko‘chma ma’noda 
qo‘llanayotganini aniqlang va yozing.
Shoirlik olami
dan eson-omon quvilgach, 
mehmonxonaning choyshab, bolish, ko‘rpa 
singari mayda-chuydalari saqlanadigan 
omborida 
uch kecha-yu uch kunduz
qimirlamay uxladim. Qiladigan ishim, 
hasratimni aytib 
ko‘ngil yozadigan
biron 
mehribon kishim yo‘q edi. 
O‘z yog‘imda o‘zim 
qovurilib
, o‘ylab, 
shirin-shirin xayollar surib
yotaverdim. To‘rt kun deganda o‘rnimdan turib, 
biron ishning boshini tutguncha ermak bo‘lar-
ku, deya mehmonxonaning administratori, 
qoshi mushukning dumiga o‘xshaydigan
E’tibor Umarovadan o‘ch olishga tushdim. 
Nega desangiz, bu xotin pora olishda 
ustasi 
farang
lardan.
Xudoyberdi To‘xtaboyevning 
“Sariq devni minib” romanidan

---

136
Quyidagi parchani ko‘chiring. Undagi badiiy tasvirni ifodalashga xizmat qilayotgan 
birliklarni aniqlang, shunday so‘z va birikmalarning tagiga chizing. 
Zebining yuzini shu topda butun qish ichi 
to‘planib qolgan horg‘inlikning asarlari egallagan 
edi. Uning ikkala yuzi, ayniqsa, ko‘rpaning katta-
katta qovig‘iga tikilgan andishalik ko‘zlari hovur 
bosgan oynakning betiga o‘xshardi. Aksincha, 
Saltining yuzlari charaqlagan yulduzday, 
sernasha, quvnoq va har qanday andishadan 
yiroq bo‘lib, ko‘ngilining chuqur burchaklaridan 
chiqib kelgan sevinch to‘lqinlarini aks ettirardi. 
Shu uchun u Zebining so‘ng so‘zlaridagi og‘ir 
mayuslikni payqay olmadi. Uning ko‘zlari Zebida 
bo‘lsa ham, nazarlari boshqa yoqlarda edi. 
 Cho‘lponning “Kecha va kunduz” romanidan