Yurak aritmiyalari

---

 
YURAK ARITMIYALARI 
 
Aritmiyani grekchadan tarjima qilinganda, ritmni yo‘qligi, ritmni buzilishi, degan 
ma’noni anglatadi. Yurak ritmini buzilishi, yurakning avtomatizmi, qo‘zg‘aluvchanlik, 
qisqaruvchanlik, o‘tkazuvchanlik xossalarini buzilishi natijasida kelib chiqadi. 
Yurak avtomatizmi buzilishi bilan kechadigan aritmiyalar 
Ushbu aritmiyalar 2 guruxga bo‘linadi. Birinchi gurux aritmiyalarni nomotop 
ritmli aritmiyalar deyiladi, ushbu aritmiyalarda qo‘zg‘alishlar sinus tugunida hosil 
bo‘ladi, bularga: sinusli taxikardiya, sinusli brakdikardiya, sinusli aritmiyalar kiradi. 
Ikkinchi guruxga kiruvchi aritmiyalarni geterotop ritmli aritmiyalar, ya’ni sinus 
bo‘lmacha tugunlarni bo‘shashi sindromi deyiladi. Ushbu aritmiyalarda impulslar sinus 
tugunda emas, balki o‘tkazuvchi tizimning u yoki bu qismida yuzaga keladi, atrio-
ventrikulyar ritm, yurak ritmini ta’minlovchi qisqarishlar migratsiyasi, bo‘lmacha 
qisqarishlarining to‘xtashi, idioventrikulyar ritm, interferlovchi dissotsiatsiyalar ushbu 
aritmiyalarga misol bo‘ladi. 
Sinusli taxikardiya 
Ushbu aritmiyada yurak qisqarishlari minutiga 100 tadan ortiq bo‘ladi. Turli 
emotsiyalar, organizm jismoniy ish bajarganda, isitma, tireotoksikoz, anemiya, yurak 
faoliyati yetishmaganda, atropin, efedrin, 
kofein ta’sirida ro‘y beradi. 
Klinik ko‘rinishi.
Bemorlarni yuragi 
o‘ynaydi, ba’zida yurak urishi 200 tagacha 
boradi. Bemorning bo‘yin venasi ichiga 
botadi (zapavshiy). Yurak uchida I-ton 
kuchayib ketadi, auskultativ tekshiruvda 
sistolik shum eshitiladi. Lekin, EKGda 
yurak kompleksi o‘zgarmaydi. 
Sinusli bradikardiya 
Yurak urishining sekinlashuvi bilan 
namoyon bo‘ladi. Yurak urishi 60 tadan 
kam bo‘ladi. Bu aritmiya bevosita va 
reflektor tarzda, bosh miya po‘stlog‘ini 
ta’sirlash natijasida yuzaga chiqadi. O‘sma, 
travma, bosh miya chanog‘ida bosim 
ortganda, 
yurakka 
parasimpatik 
nerv 
tolalarni kuchli ta’sirida, aksinch
a 
simpatik 
nerv tolalarni kuchsiz ta’siridan kelib 
chiqadi. Bundan tashqari, professional 
sportsmenlarda, 
og‘ir 
fizik 
mehnat 
qiluvchilarda ham uchrashi mumkin.
Yurak chegaralarini rentgen bilan 
tekshirganimizda 
normada, 
yurak 
tonlarining 
biroz 
bo‘g‘iqlashganligi 

---

kuzatiladi. EKGda R-Q interval biroz uzaygan bo‘ladi.