Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Ders Notları Öğr. Gör. Ali Yayla

partinin kurulması mümkün olacaktır. Tek dereceli
68
olmasını di-
lediğim 1947 seçiminde, milletin çoklukla vereceği oylar, gelecek 
iktidarı tayin edecektir.” 
7 Ocak 1946 Pazartesi günü, saat 16.30’da “Demokrat Parti” res-
men kuruldu.
İsmet İnönü yeni kurulan partinin çok fazla güçlenmeden seçime 
gitmeyi istemiş olmalı ki; TBMM’nin 31 Mayıs’ta “Tek Dereceli Mil-
letvekili Seçimi Yasası”nı kabul etmesini, 10 Haziran 1946’da, 
epeyce gürültülü bir toplantıdan sonra alınan “Seçimi Yenileme 
Kararı” izledi. Yeni seçim, yeni düzeniyle 21 Temmuz 1946 Pazar 
günü yapılacaktı. Arada pek vakit olmadığı için partiler hemen ha-
zırlıklara başladı. 
İnönü, Demokrat Parti’nin hızlı gelişmesi karşısında CHP’nin ikti-
darı kaybetmesinden ciddi anlamda kuşku duyuyordu ve bunu da 
17 Temmuz’da yaptığı bir radyo konuşmasında şu şekilde imâ edi-
yordu: “Millî irâdenin hakiki ve temiz bir surette meydana çıkması, 
hepimizin müşterek başarımız, kanunî görevimiz, şerefimiz olacak-
tır. Partim, seçimi kaybedecek olursa, Cumhurbaşkanlığı görevin-
den çekilmenin tabii bir şey olduğunu bütün vatandaşlarımın bil-
mesi lazımdır.” 
1946 Seçimleri (21 Temmuz 1946) 
 
Açık oy gizli sayım ilkesine göre 21 Temmuz 1946 gerçekleştirilen 
seçimlere demokrat partinin dışındaki Çiftçi ve Köylü Partisi, Tür-
kiye Sosyal Demokrat Partisi, Türkiye Sosyalist Partisi gibi partiler 
katıldı. Demokrat Parti 465 milletvekilliği için sadece 270 aday gös-
terebilirken diğer partiler sadece büyük kentlerde seçime katıldı. 
Açık oy, gizli sayımın sonucu belirlediği bu seçimler, “şaibeli seçim” 
olarak demokrasi tarihimizdeki yerini almıştır. Seçim sonucunda 
CHP 395, DP 66, bağımsızlar ise 4 sandalye kazanabildi. Seçimde 
uygulanan sistem eleştirilere yol açtı. Sandık kuralları sandıklar-
daki oyların sayım ve dökümünü yaptıktan sonra durumu bir tu-
tanakla belirler ve oy ve belgeler yakılırdı. Demokrat parti bu uy-
68
Tek dereceli seçimlerde, seçmenler temsilcilerini doğrudan kendi oylarıyla se-
çerler. Tek dereceli seçim daha demokratik bir uygulamadır. 

---

Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Ders Notları Öğr. Gör. Ali YAYLA 
 
Sayfa 151 / 174
gunsuzluğu ve tutanakların değiştirilmesi çok kolay olduğundan 
seçimlere itiraz etmiş fakat itirazı aleyhine sonuçlanmıştır. 
İtiraz sonucunda milletvekili sayılarında değişiklik ortaya çıkmış, 
CHP’nin milletvekili sayısı 403, Demokrat Parti’nin milletvekili sa-
yısı ise 54 olmuştur. Bağımsızların sayısı da 8 olarak değişmiştir. 
1948’de demokrat partide de ayrılıkçı sesler artmaya başladı. Parti 
içi muhalefet eden bazı milletvekilleri partiden ihraç edildi ve bu 
milletvekilleri de Müstakil Demokratlar Grubu’nu kurdu. Daha 
sonra ise Millet Partisi kuruldu böylece kurulan bu parti hem CHP’ 
ye hem de DP’ne muhalefet görevini sürdürüyordu. Bu dönemde 8 
Ağustos 1948’ de Öz Demokratlar Partisi ve 9 Ağustos 1948’de 
Serbest Demokrat Parti kuruldu.