To’lagan bmi

SUV SOVUQLIGICHA "QAYNAYDI" 

Stol  ustidagi  stakanda  sovuq  suv  bor.  Men  stakan   ustidan  qo‘limni 

uch  marta  aylantirsam,  u  o‘z-o‘zidan  pufakchalar  chiqarib,  vijillab 

―qaynay‖  boshlaydi.  Marhamat  qilib  stakanni  yana  ushlab  ko‘ring.  Suv 

qaynasa  ham  stakan  ustida  bug‘  ko‘tarilmaydi,  issiqlik  ham  chiqmaydi. 

Buni  qanday  tushunish  mumkin?  Stakandagi  suv  emas,  balki  vodorod 

peroksiddir.  Vodorod  peroksid  suvga  o‘xshash  rangsiz,  tiniq  suyuqlik, 

lekin  uning  molekulasi  ikki  atom  vodorod  va  ikki  atom  kisloroddan 

tuzilgan.  Vodorod  peroksid  beqaror  birikma,  shuning  uchun  asta -sekin 

suv bilan kislorodga ajraladi:  

2H

2

O

2

 = 2H

2

O + O

2

 

Vodorod  peroksid  qizdirilsa  yoki  unga  bir  oz  marganes  (IV) -  oksid 

donachalari  tashlansa,  ajralish  reaksiyasi  ancha  tezlashib  ketadi  va  suv 

qaynaganga  o‘xshab  vijillab  kislorod  pufakchalari  chiqa  boshlaydi. 

Yuqoridagi  tajribada  stakan  ustida  kaft  aylantirilganda  marganes  (IV)-

oksidning  barmoqlar  orasiga  qisib  olingan  bir  necha  donachalari 

stakanga  tashlangan  edi.  Qizig‘i  shundaki,  marganes  (IV)-oksid 

reaksiyaga qatnashsa-da, uning og‘irligi o‘zgarmaydi.  

 

---