To’lagan bmi

NEGA SUV YUQORIGA KO’TARILDI? 

Tarelkaning  o‘rtasiga  shamni  tikka  o‘rnating.  So‘ngpa  tiniq  ohakli 

suv  tayyorlang.  Buning  uchun  so‘ndirilgan  ohakdan  suvga  solib, 

yaxshilab  chayqating  va  uni  filtrlang,  filtrdan  toza-  tiniq  "suv"  o‘tadi. 

Ana  shu  "suvni"  sham  o‘rnatilgan  tarelkaga  quying.  Shamni  yoqib 

qo‘yib uning ustiga bir litr sig‘imli stakanni to‘nkaring. Bir ozdan keyin 

ko‘rasizki,  sham  yonishi  xiralashib,  tarelkadagi  suv  stakan  ichida 

yuqoriga  ko‘tarila  boshlaydi.  Nihoyat,  sham  o‘chib,  loyqalangan  suv 

stakanning 1/5 qismigacha ko‘tariladi. 

---

 

 

 

 

Nega  "suv"  yuqoriga  -  stakanning    1/5  qismiga  qadar  ko‘tarildi? 

Nega tarelkadagi"suv loyqalandi? Tarelkada qanday "suv" bor edi?  

Tarelkaga  ohakli  suv  solingan  edi.  Sham  yonganda  karbonat 

angidrid  bilan  suv  hosil  bo‘ladi.  Sham  tarkibida  uglerod  va  vodorod 

bo‘lgan  organik  modda-  parafindir.  Sham  yonganda  stakan  ichidagi 

havoda  bo‘lgan  kislorod  (u  havoning  hajm  jihatidan  1/5  qismini 

egallaydi)  sarf  bo‘ladi,  uning  o‘rni  bo‘sh  qoladi.  Ohakli  suvning 

yuqoriga  ko‘tarilishiga  sabab  shu.  Karbonat  angidrid  va  ohakli  suv 

o‘zaro  ta'sirlashib,  suvda  erimaydagan  tuz  -  kalsiy  karbonat  hosil qiladi. 

Kalsiy karbonat suvda erimaydi. Shuning uchun "suv" loyqalanadi.