Семинар ва лабаратория машғулотларидан касб-ҳунар таълими, олий таълим психология фани ўқитувчиларига мўлжалланган услубий қЎлланма

ИНДУКТИВ ХУЛОСА ЧИҚАРИШ- икки ёки ундан ортик якка 
хукмларнинг бир-бири билан мантиқий боғланишидан умумий ҳукм ҳосил 
қилишдан иборат хулоса чиқариш тури. 
ИЖОДИЙ ТАФАККУР- қўйилган амалий ва назарий вазифаларни янга 
усуллар билан хал қилиш, онгимизда янги тасаввур, тушунча ва хукмлар 
хосил килиш, муайян янга нарса яратиш билан боғлиқ бўлган мураккаб 
тафаккур жараёни. 
ИНСАЙТ- масаланинг ечиш йўлини кутилмаганда, тўсатдан, бир он-
даёқ кашф этиш, топиш. 
КЛАССИФИКАЦИЯ- (лот. clasis - туркум, тўда, fakere - қилмок) -нарса ва 
ҳодисаларни уларнинг энг муҳим белгиларига қараб фикран турларга еки 
жинсларга бўлишдан иборат аклй жараён. 
КОНКРЕТЛАШ- (лот. koneretus - куюқ, қаттиқ) - конкретлаштириш; 
умумий, мавҳум белги ёки хусусиятларни якка объектларга татбик қилиш 
билан ифодаланадиган ақлий жараён. Масалан: "қиймат"ни - "одамнинг 
киймати", ''товарнинг қиймати" деб конкретлаштирилади. 

---

85 
КОНКРЕТ ТАФАККУР (яққ,ол тафаккур) - конкрет тафаккур бевосита 
идрок ёки тасаввур қилинаётган нарса ва ҳодисалар ҳақидаги, яъни аниқ 
образларга асосланган тафаккур, яъни объектав воксликдаш бевосота идрок 
қилинаётган нарса ва ҳодисалар ҳакидаги тафаккур. Масалан, кўраётган, 
эшитаётган ёки мазаси татилаётган нарсалар хақидаги тасаввур. 
КОНКРЕТ- ОБРАЗЛИ ТАФАККУР- идрок қилинаётган эмас, балки 
тасаввур қилинаётган нарса ва ҳодисалар ҳақидаги тафаккур, конкрет-
образли тафаккур ёки хаёл тасаввурига асосланади. 
КОНСТРУКТИВ – ТЕНИК ТАФАККУР – воқеликни ўзгартиришга, 
хусусан техникавий масалаларни ҳал килиш, масалалар яратишга қара-
тилган амалий тафаккур тури. 
КЎРГАЗМАЛИ – ҲАРАКАТЛИ ТАФАККУР - амалий тафаккурнинг 
бевосита идрок қилинаётган нарса ва ҳодисалар хақида ҳаракатлар ёрдами 
билан амалга ошириладиган фикрлаш тури. Масалан: дурадгорлик 
фаолиятидаги тафаккур.